ما اعتقاد و گمانمان آنست كه بهترين مردم پس از پيغمبر خدا ابو بكر بود از آن جهت كه در خبر مجمع عليه - يعنى همه در آن اتفاق كلمه دارند - آمده است كه پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود : بعد از من اقتدا كنيد بكسانى كه پس از من رهبر شما شوند ، ابو بكر و عمر ، و چون پيامبر رحمت اين دستور را صادر كرده و فرمان به اقتداى بآنان داده ، و ما ميدانيم كه او جز بهترين مردم را مقتدا قرار نمىدهد .
مأمون گفت : روايت بسيار است ، و ناچار يا همه درست است و يا همه نادرست و يا پاره اى درست است و پاره اى نادرست ، و اگر بگوئيم همه درست است ، پس همه باطل است چون بعضى بعض ديگر را نادرست مىداند ، و اگر بگوئيم همه باطل است ، پس در بطلان اخبار ، بطلان دين ثابت مىشود و شرع مقدّس از بين ميرود ، و چون اين دو وجه باطل است لا بد وجه سوم را بايد اضطرارا بپذيريم كه : برخى صحيح و بعضى ناصحيح است و چون چنين شد بايد ما دليلى بر درستى آنها داشته باشيم ، تا معتقد شويم و خلاف آن را ردّ كنيم ، و اگر دليل خبر خود حقّ بود ، پس بهتر آنست كه بدان معتقد شويم و آن را بپذيريم و ملاك علم و عمل قرار دهيم ، و اين روايتى كه تو خواندى و بدان

436