خويشان متوفّى غير آنان كه سهم برده‌اند داد ، و در مذهب ما بايد بصاحب سهام موافق سهمشان ردّ كرد ، و همچنين اگر مال ميراث از سهامى كه در قرآن ذكر شد كم بيايد مثلا سهام ده هشتم باشد كسر مال را بايد از چه كسى كم كرد ؟ در مذهب ما هر كسى كه دو سهم براى وى در شرائط مختلف ذكر شده است از سهم كمتر او ديگر كسر نمىكنند ، و از كسانى كه يك سهم معيّن براى ايشان ذكر شد كسر ميكنند ولى عامّه از سهم همهء ميراث بر آن كسر ميگذارند و اين را « عول » گويند » .
بارى : عقيقه كردن از براى مولود - پس يا دختر - لازم است ، و همچنين نامگذارى و تراشيدن موى سرش در روز هفتم ميلادش و بوزن موى او طلا يا نقره صدقه دادن ، و ختنه كردن براى مردان واجب ، و خير است براى زنان ، و خداوند تبارك و تعالى كسى را باندازهء طاقتش مكلَّف نمىسازد ، بلكه « * ( لا يُكَلِّفُ الله نَفْساً إِلَّا وُسْعَها ) * » ( خداوند كسى را مكلَّف نمىسازد مگر در حدى كه كاملا و با كمال راحتى بتواند تكليف خود را انجام دهد و در سعه باشد نه در منتهاى طاقت و فشار . ) و افعال بندگان مخلوق خدا است ، امّا بخلق تقديرى ( يعنى خدا خواسته است مختار باشند و بتوانند انجام دهند يا نه ) نه خلق تكوينى ( كه اختيار نداشته باشند و بدون دخالت و هيچ گونه تصرّف مانند ابزار كارگر ، عملى از آنها سربزند ) و خداوند البتّه خالق همه چيز است ، و ما نه بجبر قائليم و نه بتفويض ، و خداوند بىتقصير را بجاى مجرم و تقصير كار مؤاخذه نمىكند ، و

272