است و مراد از استطاعت و راه داشتن داراى زاد و راحله بودن و صحت بدن است ، و حجّ براى غير اهل مكَّه ، حجّ تمتّع است ، و حجّ قرآن و افرادى كه سنّيها بجا مىآورند درست نيست مگر براى كسانى كه از اهل مكَّه‌اند و منزلشان در آن شهر است ، و احرام قبل از رسيدن بميقات درست نيست ( مگر اينكه بنذر بر خود واجب كرده باشد ) خداوند متعال فرموده : « * ( وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّه ) * » ( حجّ را با عمره براى تقرّب بخدا تمام بجاى آوريد - بقره : 196 ) ، و جايز نيست گوسفند اخته را قربانى كرد و پذيرفته نمىشود ، زيرا كه آن ناقص است و همچنين گوسفندى كه بيضه‌هاى او در اثر ضربه اى از كار افتاده باشد .
و جهاد بدستور امام عادل واجب ميگردد ، و هر كس بجهت حفظ مال خود كشته شود شهيد است ، و جايز نيست احدى از كافران يا ناصبيان را در زمان تقيّه كشت ، مگر اينكه قاتل باشد يا ماجراجو و مفسد ( يا ستمكار ) ، و اين هم در صورتيست كه بر خود و اصحاب و ياران خود از كشته شدن نهراسى ( يعنى اگر بيم آن باشد كه طرفداران آن كافر يا ناصبى دست بخونريزى و كشتار اهل حقّ ميزنند جايز نيست ) و تقيّه كردن در زمان تقيّه و يا محلّ تقيّه واجب است ، و كسى كه براى دفع ظلم از خود از روى تقيّه سوگند بدروغ ياد كند كفّاره ندارد و گناه نكرده است .
و طلاق بنا بروش و سنت رسول خدا صلَّى الله عليه و آله آن روشى كه خداوند تعالى در

269