( قبل از هر چيز ) هر دو را بر كتاب خدا عرضه بداريد ، پس آن خبر كه با آنچه در كتاب خدا موجود است از حلال يا حرام موافق است آن را بكار بنديد و عمل كنيد ، و چنانچه در كتاب خدا نيافتيد به سنّتهاى پيغمبر صلى الله عليه و آله عرضه كنيد ، پس آنچه حكمش در سنّت رسول الله صلى الله عليه و آله موجود بود ، مثلا از آن نهى شده بود ، نهى تحريمى ، يا بدان امر شده بود ، امر وجوبى و الزامى ، خبرى كه موافق آن سنّت است بكار بنديد و مطابق آن عمل كنيد ، و آنچه در سنّت نهى كراهتى آمده است و در مقابل خبرى مخالف آن وارد شده ، پس اين رخصتى است در آنچه رسول خدا صلى الله عليه و آله از آن نهى كرده بوده و آن را ناخوشايند دانسته ، نه حرام و ممنوع ، در اينجاست كه به هر دو خبر ميتوان تمسّك كرد و اختيار با خود شخص است زيرا هر دو از پيغمبر خداست ( و ما بايد تسليم او باشيم و از او متابعت نمائيم و هر مورد كه ندانستيم و حكم مشتبه بود به او رجوع نمائيم ) و آنچه را كه از هيچ يك از اين موارد نبود و تطبيق نمىشد علم آن را به ما باز گردانيد ، و ما بدان اولىتريم ، و از پيش خود و رأى خود چيزى نگوئيد و بر شما باد به دقّت و خوددارى و توقّف در « مشتبهات » ، و منتظر فهم و يافتن در جستجو و بحث پيرامون آن باشيد تا توضيح و بيان آن از جانب ما بيايد و

689