ازلى و ذاتى خداوند باشد ؟ پس خداوند چيزى اراده نكرده است ، حضرت عليه السّلام فرمودند : چيزى كه ازلى باشد مفعول و مصنوع نخواهد بود .
سليمان گفت : اشياء عين اراده نيستند ، ( همان طور كه ضرار مىگويد ) و خداوند چيزى اراده نكرده است ، حضرت فرمودند : وسوسه مىكنى ، آيا چيزى را كه آفرينش و ساخت آن را اراده نكرده ، آفريده است ؟ اين حالت ، حالت كسى است كه نمىداند چه مىكند ، خداوند از اين سخن منزّه و برتر است .
سليمان گفت : آقا ! من كه عرض كردم اراده مثل سمع و بصر و علم است .
مأمون گفت : واى بر تو اى سليمان ! چقدر اين حرف غلط را تكرار مىكنى ؟ ! اين سخن را قطع كن و به سراغ مطلب ديگرى برو چون نمىتوانى جواب ديگرى بدهى ، حضرت فرمودند : رهايش كن اى امير مؤمنين ! صحبتش را قطع نكن ، چون آن را دليل حقّانيّت خود قلمداد مىكند ، ادامه بده سليمان ، گفت : عرض كردم كه اراده مثل سمع و بصر و علم است ، حضرت فرمودند :
عيبى ندارد ، بگو ببينم آيا اراده يك معنى دارد يا داراى معانى مختلف است ؟
سليمان گفت : يك معنى دارد ، حضرت فرمودند : پس آيا معناى تمام اراده ها

380