خراسان سخت نگيريد و او را اذيت نكنيد ، سپس فرمودند : اى سليمان ! بنا بر اعتقاد شما : خداوند از حالتى به حالت ديگر تغيير كرده است و اين هم از جمله چيزهايى است كه خداوند را نمىتوان به آن وصف كرد ، سليمان ساكت در جاى خود باقى ماند .
سپس حضرت رضا عليه السّلام به او فرمودند : اى سليمان ! سؤالى از تو دارم ، سليمان گفت : بفرماييد قربانت گردم ، حضرت فرمودند : بگو ببينم ، آيا تو و دوستانت بر اساس آنچه مىدانيد و مىفهميد با مردم بحث كلامى مىكنيد يا بر اساس آنچه نمىدانيد و نمىفهميد ؟ گفت : البتّه بر اساس آنچه مىدانيم و مىفهميم ، حضرت فرمودند : آنچه مردم مىدانند و قبول دارند اين است كه :
اراده كننده ، غير از خود اراده است ، و نيز اراده كننده قبل از اراده موجود بوده است ، و فاعل غير از مفعول است ، و اين مطالب گفتهء شما را كه مىگوئيد :
اراده و اراده كننده يك چيز هستند ، باطل مىكند ، سليمان گفت : قربانت گردم ، اين مطلب بر اساس فهم و دانسته‌هاى مردم نيست ، امام فرمودند : پس بدون اينكه معرفت و اطَّلاعى داشته باشيد ، ادّعاى علم مىكنيد و مىگوئيد :
اراده نيز مانند سمع و بصر است ، و لذا اين اعتقاد شما بر اساس عقل و علم

372