هم فرق مىكنند ، خونش با گوشتش تفاوت دارد ، گوشتش با خونش فرق مىكند ، رشته‌هاى اعصابش غير از رگهايش است ، مويش غير از پوستش است ، سياهىاش غير سفيدىاش است و همين گونه مىباشند ساير مخلوقات .
پس انسان از نظر اسم « واحد » است امّا در معنى « واحد » نيست . و خداوند تبارك و تعالى واحدى است كه واحد ديگرى جز او نيست ، اختلاف و تفاوتى در او نيست ، زياده و نقصان در او راه ندارد اما انسان مخلوق مصنوع كه از اجزاء مختلف و موادّ گوناگون ساخته شده است ، مختلف و متفاوت است و زياده و نقصان دارد هر چند در كلّ يك چيز است .
گفتم : قربانت گردم آسوده‌ام كردى ، خداوند آسوده خاطرت كند . حال همان طور كه واحد را برايم تفسير كردى ، لطيف و خبير را نيز برايم تشريح فرما ، البتّه مىدانم كه « لطف » خداوند با « لطف » مخلوقات فرق دارد چون بين خدا و خلق تفاوت هست ، امّا دوست دارم شما برايم شرح دهيد . حضرت فرمودند :
اى فتح ! به اين جهت مىگوئيم لطيف كه در خلق كردن ، لطافت و ظرافت دارد و به اشياء كوچك و ظريف آگاه است ، آيا اثر صنع او را در گياهان ظريف و غير

258