شناسانيد چه بندگان را قدرت نيست كه بر نحو تفصيل جميع نعمتهاى او را بشناسند زيرا كه نعمتهاى خدا نامتناهى است و حد حصرى از براى آن نيست پس چون كه بعضى از نعمتهاى خود را بنحو اجمال بايشان نماياند و ايشان في الجمله فهميدند حقتعالى فرمود بگوئيد حمد مخصوص ذات مستجمع جميع صفات كمالى است كه تفضل بر ما فرموده و نعمتها بر ما عطا كرده است .
پس او است تربيت دهنده و پرورندهء عالميان و عالميان جماعاتى عديده باشند از مخلوقات خداوندى كه بعضى جمادات و بعضى حيوانات باشند اما حيوانات حقتعالى آنها را دريد قدرت خود گردش ميدهد و از رزق بينهايت خود غذا ميدهد و بكنف مرحمت خود محافظت ميفرمايد و هر يك را باقتضاى مصلحت بنوعى تدبير فرموده و اما جمادات را حقتعالى بيد قدرت خود آنها را نگاه ميدارد و آنچه از آنها بيكديگر متصل است حفظ كند آنها را كه روى يك ديگر افتند و آنچه بر روى يك ديگر است نگاه ميدارد و آنها را از اينكه بيكديگر ملصق شوند و آسمان را نگاه ميدارد از اينكه بر روى زمين واقع شود مگر باذن او و زمين را نگاه ميدارد از اينكه فرو رود مگر باذن او چه پروردگار به بندگان خود بسى رؤف و مهربان است .
پس از آن آن جناب فرمود كه رب العالمين ) * يعنى خدا مالك و خالق آفريده شدگان است و رسانندهء روزيهاى ايشان از جايى كه بدانند يا ندانند پس روزى بر خلق قسمت شده است و بفرزند آدم خواهد رسيد در هر مكانى از دنيا كه قدم نهد نه تقوى پرهيزكار روزى زياد كند و نه فسق و فجور بد كردار روزى را كم كند و ميان بنده و روزى او پردهء كشيده شده كه بنده روزى را نبيند و از اين جهت آن را طلب كند و اگر يكى از شما از روزى خود فرار كند روزى ويرا طلب كند چنان كه مرگ او را طلب كند پس خدا فرموده بگوئيد الحمد الله ) * يعنى حمد مخصوص خدائى است كه نعمت روزى بر ما عطا فرموده و ما را بخير و خوبى در زمرهء اولين نوشته است از وجود ما يعنى روزى ما را قبل از وجود ما مقدر كرده پس در اين بيان حقتعالى بر محمد و آل محمد و شيعيان او واجب گردانيده كه او را شكرگزارى كنند بواسطهء آنچه بر ايشان تفضل كرده و ايشان را بر غير ايشان مزيت و فضيلت داده است زيرا كه رسول خدا فرمود كه چون حقتعالى موسى بن عمران را مبعوث گردانيد به پيغمبرى و او را برگزيد و نجات داد و دريا را از براى او شكافت و بنى اسرائيل را نجات داده و توراة و الواح را بموسى عطا كرد موسى چون قرب و منزلت خود را نزد پروردگار ديد عرض كرد .
پروردگارا مرا مكرم داشتى بكرامتى كه احدى را پيش از من باين كرامت مفتخر نكردى ندا رسيد اى موسى آيا نميدانى كه محمد در نزد من افضل است از جميع ملائكه من و جميع مخلوق من موسى عرض كرد .
پروردگارا اگر محمد ( ص ) نزد تو گرامىتر است از جميع خلق تو پس آيا در آل

214