محلّ شده و تمتّع ببرند ؟ در جواب گفته مىشود : اين تخفيفى است از ناحيه پروردگار و رحمتى است از جانب حضرتش به بندگان تا آنها در احرامشان سالم بمانند و محروم بودنشان از لذائذ طول نكشد تا فساد بر آنها وارد گردد .
و اين كه حج و عمره جميعا واجب بوده لذا اگر بين اين دو خروج از احرام و تمتّع از لذّات نمىبود بسا مردم به واسطه طول كشيدن احرام عمره را معطَّل گذارده و رهايش مىنمودند لذا براى پيشگيرى از آن در بين حج و عمره تمتّع مشروع گرديد و بايد توجّه داشت كه حج مفرد و جدا از عمره نيست بلكه هر دو با هم مىباشند منتهى به خاطر مصالح ياد شده بين آنها تمتّع فاصله گرديده .
علَّت ديگر براى تمتّع آن است كه :
بدين وسيله طواف بيت براى حاجى ممنوع و محظور نمىگردد چه آن كه محرم وقتى در عمره اش طواف نمود محلّ مىشود و از احرام در مىآيد از اين رو اگر تمتع نمىبود ( مقصود محرم شدن به احرام حجّ بعد از خارج شدن از احرام عمره مىباشد ) حاجى نمىتوانست براى حجّش طواف زيارت را بجا آورد زيرا فرض آن است كه به واسطه طواف در عمره احرامش فاسد شد يعنى شخص از احرام درآمد پس پيش از اداء حجّ از احرام خارج گرديده است و نمىتواند اعمال حجّ را بجا آورد .
علَّت ديگر آن كه بسا در احرام عمره بر مردم قربانى و كفّاره واجب مىگردد لذا چون قربانى كرده و شتر نحر مىنمايند و آن را به مسلمين صدقه مىدهند و بدين ترتيب تقرّب به حقّ تعالى مىجويند و اين در صورتى ممكن است كه از احرام عمره بيرون آمده باشند و الَّا ريختن خون و قربانى آنها باطل بوده و تصدقشان بر مسلمين فاسد و بدين ترتيب تقرّب الى الله نمىتوانند پيدا كنند لذا براى پيشگيرى از اين امور بين عمره و حجّ تمتع وضع و جعل گرديد .
اگر سؤال شد : چرا وقت انجام حج در دهه ذى حجّه قرار داده شده نه مقدّم و نه مؤخّر از آن ؟
در جواب گفته مىشود : ممكن است بگوييم : وقتى حقّ تعالى اين عبادت را بر بندگان واجب كرد بيت و مواضع عبادت ( مثل منى و عرفات و مشعر ) را در ايّام تشريق وضع و جعل فرمود و اوّلين كسانى كه حجّ را انجام دادند فرشتگان بودند كه در همين وقت طواف كردند پس حقّ تعالى براى بندگان آنچه را فرشتگان از نظر

867