دوّم حال نمازگزار در اوّل هر نمازى وقتى هفت تكبير گفت يقين پيدا مىكند كه كلّ تكبيرات در يك نماز را گفته لذا اگر يكى از آنها را در موضعش سهو و فراموش نمود يا عمدا ترك كرد نقصى در نمازش از اين ناحيه پيدا نمىشود چنانچه حضرت ابو جعفر و ابو عبد الله عليهما السّلام فرمودند : كسى كه در آغاز نمازش هفت تكبير بگويد او را كفايت كرده اگر چه يك تكبير هم بگويد البته كافى است ، سپس اگر در هيچ يك از موارد نمازش تكبير نگويد همان هفت تكبيرى كه اوّل گفته او را كافى است .
البته مقصود امام عليه السّلام از ترك تكبير است صورت سهو يا نسيان مىباشد .
مصنّف اين كتاب ( صدوق ) رحمة الله عليه مىگويد : فضل بن شاذان در اين كه تكبيرة الاحرام را فريضه دانسته مرتكب غلط و اشتباه شده زيرا اين تكبير سنّت واجب مىباشد [1] برگرديم به كلام فضل بن شاذان و ادامه سخن او :
اگر سائلى بگويد : چرا نماز را يك ركعت با دو سجده قرار داده‌اند ؟
در جواب گفته مىشود : براى اين كه ركوع قيام محسوب شده و سجود قعود منظور گرديده و در محلَّش مقرّر است كه نماز قاعد نصف نماز قائم به حساب مىآيد از اين رو سجود در هر ركعت را مضاعف و دو برابر كرده‌اند تا با ركوع مساوى شده و بينشان تفاوتى نباشد چه آن كه نماز عبارت است از ركوع و سجود پس در مقابل هر يك ركوع دو سجود بايد باشد .
اگر قائلى بگويد : چرا بعد از دو ركعت يك تشهّد بايد خوانده شود ؟
در جواب گفته مىشود : زيرا همان طورى كه قبل از ركوع و سجود اذان و دعاء و قرائت آورده مىشود همچنين بعد از اين دو تشهّد و تحميد و دعاء قرار داده شده است .
اگر سائل بگويد : چرا سلام را محلَّل نماز و خارجكننده از آن قرار داده‌اند و بجايش تكبير يا تسبيح يا چيز ديگرى نگذارده‌اند ؟
در جواب گفته مىشود : چون در داخل شدن به نماز كلام مخلوقين حرام شده و بر نماز گذار لازم است توجّه به خالق پيدا نمايد لا جرم در خارج شدن از نماز كلام مخلوقين حلال مىگردد و چون مخلوقين در كلامشان ابتداء به سلام مىكنند و بعدا

[1] - ظاهرا امر بر مرحوم صدوق مشتبه شده نه فضل بن شاذان زيرا به فتواى مشهور از علماء بلكه اجماع علماء اماميّه تكبيرة الاحرام واجب بلكه ركن مىباشد به طورى كه اخلال به آن سهوا و عمدا موجب بطلان نماز است .

831