و معرفت اين دو با هم مقرون مىباشد از اين رو اين دو شهادت بعد از تكبير بايد ايراد شوند . جهت ديگر آن كه اصل ايمان شهادت است پس آن را دو شهادت قرار دادند همان طورى كه در ساير حقوق دو شهادت جعل گرديده بارى وقتى مؤذّن نسبت به خدا اقرار به وحدانيت و به رسول اقرار به رسالت نمود مسلَّما اقرار به كلّ ايمان نموده چه آن كه اصل ايمان اقرار به خدا و رسولش مىباشد .
اگر سائل بگويد : چرا بعد از شهادتين دعوت به نماز قرار داده شده ؟
در جواب گفته مىشود : براى اين كه اساسا اذان را براى نماز تشريع و جعل كرده‌اند چه آن كه اذان عبارت است از خواندن خلائق به نماز لذا خواندن مردم به نماز را در وسط اذان قرار داده‌اند يعنى قبل از آن چهار فصل و بعدش نيز چهار فصل ديگر قرار داده شده ، چهار فصل قبل عبارتند از : دو تكبير و دو شهادت و چهار فصل بعد عبارتند از : دعوت به فلاح و رستگارى تا بدين ترتيب مردم بر اعمال نيك و خواندن نماز تحريك و تحريص شوند ، سپس دعوت به انجام بهترين اعمال تا به خواندن نماز ترغيب گردند ، سپس مؤذن نداء به تكبير و پس از آن به تهليل بلند مىكند و بدين ترتيب بعد از دعوت مردم به نماز چهار فصل واقع مىشود همان طورى كه قبلش چهار فصل بود و كلامش را مؤذن به ذكر الله و تحميد او ختم مىكند همان طورى كه به اين دو افتتاح نموده بود .
اگر سائل بگويد : چرا آخر و پايان اذان تهليل ( لا اله الَّا الله ) قرار داده شد نه تكبير همان طورى كه ابتداء به آن گرديد ؟
در جواب گفته مىشود : چون در تهليل اسم « الله » در آخر قرار گرفته از اين رو حقّ تعالى دوست داشت كلام به اسمش ختم شود همان طورى كه به آن فتح و آغاز گرديد .
اگر گفته شود :
در تسبيح ( سبحان الله ) و تحميد ( الحمد لله ) نيز اسم « الله » در آخر قرار گرفته پس چرا به جاى تهليل در آخر اذان اين دو را نياوردند ؟
در جواب گفته مىشود : به خاطر آن كه تهليل اقرار به يگانگى حقّ تعالى و خلع انداد و اضداد است از الله و اين اوّل ايمان و از تسبيح و تحميد اعظم و اجلّ مىباشد .
اگر سائل بگويد : چرا در افتتاح و ركوع و سجود و قيام و قعود نماز ابتداء تكبير

823