متنجّس نمايد لذا وقتى نجاست از اين دو راه خارج شد انسانها مأمور به طهارت هستند .
و امّا خواب : وقتى خواب بر انسان غلبه كرد آنچه از منافذ در انسان هست گشوده شود و سست مىگردند و غالب اشياء در اين حال از انسان خارج مىشوند و به همين علَّت وضوء به خاطر خواب بر انسان واجب مىگردد .
اگر سائلى بگويد : چرا به خاطر نجاست خارج از قبل و دبر غسل واجب نشده همان طورى كه در جنابت واجب مىباشد ؟
مىگوييم : براى خلائق ممكن نيست هر بار كه نجاست بول يا غائط به آنها اصابت كند غسل نمايند زيرا اصابت اين نجاست به انسان امر دائمى است و تكليف به غسل در اين فرض در وسع و طاقت بشر نيست و حقّ تعالى در قرآن مىفرمايد : * ( لا يُكَلِّفُ الله نَفْساً إِلَّا وُسْعَها ) * ولى جنابت امر دائمى نيست بلكه شهوتى است كه شخص وقتى اراده كرد به او اصابت مىكند و امكان دارد شخص آن را بر ايّام سه گانه ( صبح ، ظهر ، مغرب ) مقدّم داشته يا تأخير بياندازد ، از آن كاسته يا زيادش نمايد در حالى كه نجاست بول و يا غائط چنين نمىباشد .
اگر گفته شود : چطور در صورت حصول جنابت خلائق مأمور به غسل بوده ولى در مورد به خلاء رفتن و بول و غائط كردن غسل واجب نيست با اين كه اين دو نجاست از جنابت انجس و پليدتر مىباشند ؟
در جواب گفته مىشود : جنابت از نفس انسان ناشى شده لا جرم از تمام جسد بيرون مىآيد در حالى كه بول و غائط از نفس انسان ناشى نمىشود بلكه غذايى است كه از منفذى وارد بدن شده و از منفذ ديگر خارج مىشوند از اين رو در جنابت شستن تمام جسد واجب بوده و به عبارت ديگر غسل واجب مىباشد به خلاف بول و غائط كه اين طور نبوده لذا براى اين دو غسل واجب نيست .
اگر سائل بگويد : چرا در صورت اصابت نجاست بول و غائط به انسان شستن با آب واجب مىباشد ؟
در جواب مىگوييم : براى اين كه جائز نيست بنده در مقابل پروردگار جبّار بايستد در حالى كه لباس يا بدنش نجس باشد .
مصنّف اين كتاب « صدوق » مىگويد : فضل بن شاذان مرتكب اشتباه شده زيرا شستن با آب فرض و واجب نيست بلكه مخرج غائط را با كلوخ و پارچه و امثال آن نيز مىتوان تطهير كرد .

819