ديگرى نيز جائز است و وقتى هر دو در مقابل مردم سكوت كردند و به سؤال آنها پاسخ ندادند حقوق و احكام باطل شده و حدود معطَّل مىمانند در نتيجه مردم به منزله مردمى مىباشند كه امام ندارند .
سؤال : چرا جايز نيست امام از غير جنس رسول باشد ؟
جواب : به چند علَّت :
از جمله آنها : اين كه امام واجب الاطاعه است لذا چاره اى نيست از اين كه دليلى بايد بر وجود مباركش دلالت نموده و او را از غيرش ممتاز نمايد و دليل مزبور عبارت است از قرابت مشهورش به نبىّ اكرم صلَّى الله عليه و آله و وصىّ پيامبر بودنش و بدين وسيله از ديگران جدا شده و مردم به وجودش عينا هدايت مىگردند .
و از جمله آنها : اين كه اگر جايز دانستيم امام از غير جنس رسول باشد لازم مىآيد كه غير رسول را بر رسول برترى داده باشيم زيرا در فرض مزبور ممكن است امام از اولاد اعداء رسول همچون ابو جهل و ابن ابى معيط باشد و آن در وقتى است كه اولاد آنها اهل ايمان فرض شوند و وقتى امام را در آنها قرار داديم بايد اولاد رسول تابع آنها بوده و آنها متبوع باشند و بدون ترديد متبوع از تابع افضل است و نفس اين معنا ( يعنى اولاد اعداء متبوع و اولاد رسول تابع آنها باشند ) فضيلتى است براى اعداء رسول در حالى كه رسول به اين فضيلت سزاوارتر و شايسته تر مىباشد .
و از جمله آنها : اين كه وقتى خلائق به رسالت اقرار نموده و به وجوب اطاعتش اذعان نمودند احدى از ايشان ديگر از تبعيّت فرزندان رسول سرپيچى نكرده و از ذرّيه اش اطاعت مىنمايند و اين معنا در نفس مردم بزرگ و گران نيست در حالى كه اگر امام در غير اولاد رسول باشد هر كدام از خلائق در نفس خويش ، خود را از او والاتر و برتر مىبيند و از اين ناحيه حالت كبر در مردم پيدا شده و مانع مىشود از اطاعت امام و در نتيجه فساد و نفاق و اختلاف پديد مىآيد .
اگر سائلى بگويد : براى چه بر خلائق واجب شده كه اقرار نموده و معرفت پيدا كنند حقّ تعالى واحد واحد است ؟
در جواب گفته مىشود : چند علَّت دارد :
از جمله آن كه اگر اين معنا بر آنها واجب نمىبود جايز بود كه توهم كنند دو مدبّر يا بيشتر وجود دارد و وقتى اين توهّم جايز شد هرگز به صانع خودشان هدايت نشده و او را از غيرش نمىتوانند ممتاز كنند زيرا هر شخصى اين ترديد برايش هست كه آن كسى را كه عبادت مىكند احتمالا غير از خالقش باشد يا آن خدايى را

811