عرضه داشتم :
فدايت شوم : معناى * ( وَما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنْسَ ) * الخ چيست ؟
حضرت فرمودند : خداوند متعال جنّ و انس را فقط براى عبادت آفريده .
حديث ( 12 ) محمّد بن موسى بن متوكَّل رضى الله عنه مىگويد : على بن حسين سعدآبادى از احمد بن ابى عبد الله برقى از حسن بن على بن فضّال از ثعلبة بن ميمون از جميل بن درّاج نقل مىكند كه وى گفت : از حضرت امام صادق عليه السّلام راجع به معناى فرموده حقّ تعالى * ( « وَما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ ) * » سؤال كردم .
حضرت فرمودند : مقصود اين است كه خداوند جنّ و انس را براى عبادت آفريده .
عرضه داشتم : گروه خاصى را يا عموم را ؟
فرمودند : خير ، بلكه عموم را به منظور عبادت خود آفريده است .
حديث ( 13 ) محمّد بن ابراهيم بن اسحاق طالقانى رضى الله عنه مىگويد : احمد بن محمّد بن سعيد كوفى از على بن حسن بن فضّال از پدرش از حضرت ابى الحسن الرضا عليه السّلام حديثى را به اين شرح نقل كرده ، وى مىگويد : محضر امام عليه السّلام عرض كردم : چرا خداوند سبحان مخلوقات را به انواع مختلف آفريد و همه را يك نوع خلق نكرد ؟
امام عليه السّلام فرمودند : براى اين كه توهّم نشود كه او عاجز است و در وهم كسى نيايد كه ناتوان بوده و قدرتش محدود مىباشد و اساسا در وهم هيچ ملحد و كافرى صورتى نقش نمىبندد مگر آن كه خداوند عزّ و جلّ موجودى را به آن هيئت و صورت آفريده و اين به خاطر آن است كه كسى نگويد : آيا خدا قادر است كه فلان صورت را خلق كند ؟
و همان طورى كه اشاره شد جايى براى اين سؤال نيست چون هر صورت و هيئتى كه از آن سؤال شود در بين مخلوقات حقّ تبارك و تعالى موجود است ، در نتيجه با نگريستن و چشم انداختن به انواع مخلوقات و مصنوعات بارى تعالى علم و قطع پيدا مىكنيم كه حضرتش بر تمام اشياء قادر مىباشد .
باب دهم سرّ ناميده شدن جناب آدم به آدم

69