نور كم داشته و جمعى بىنور مىباشند ؟ خداوند عزّ و جلّ فرمود : اين گونه ايشان را آفريدم تا در تمام حالات آنها را بيازمايم .
آدم عليه السّلام عرضه داشت : پروردگارا اذن مىدهى سخن بگويم ؟
خداوند عزّ و جلّ فرمود :
سخن بگو ، روح تو از روح من است ولى طبيعتت ناشى از خلاف و ماهيّت من مىباشد [1] آدم عليه السّلام عرضه داشت : پروردگارا آيا اگر ايشان را متفاوت نمىآفريدى بلكه از نظر صورت و اندازه و طبيعت و فطرت و رنگ و عمر و رزق و روزى يكسان خلق مىنمودى اين طور نبود كه بعضى بر برخى ستم نكرده و بينشان حسادت و كينه واقع نشده و در هيچ موضوعى با هم اختلاف پيدا نمىكردند ؟
خداوند عزّ و جلّ فرمود : اى آدم اصل نطق و سخن گفتنت ناشى از انشعاب روحت از روح من است ولى ناتوانى طبيعتت تو را به تكلَّف انداخت و از چيزى كه علم به آن ندارى پىگيرى كردى ، من آفريننده دانا هستم كه با علم و آگاهى بين آفرينش مخلوقات اختلاف انداخته و با مشيّت و خواسته‌ام در بين آنها امر خود را مىگذرانم و ايشان با تدبير و تقدير من مىگردند ، هيچ تغييرى در خلقت و آفرينش من نمىباشد ، جنّ و انس را آفريدم تا مرا عبادت كنند ، و بهشت را ايجاد كردم براى آنان كه مرا پرستيده و اطاعتم نموده و از فرستادگانم پيروى كنند و ديگر التفاتى نكرده و باكى ندارم و آتش را تعبيه كردم براى كسانى كه به من كفر ورزيده و از فرمانم سرپيچى كرده و از فرستادگانم پيروى نكنند و ديگر التفاتى نداشته و باكى ندارم و تو و ذريّه تو را آفريدم بدون اين كه به تو و ايشان نيازى داشته باشم فقط ايجادتان كردم تا جملگى را آزموده و آشكار شود كه در دنيا در دوران زندگانى و قبل از مردن كدام يك از حيث كردار بهتر هستيد و همچنين دنيا و آخرت ، حيات و ممات ، طاعت و عصيان ، بهشت و دوزخ را آفريدم تا هر كس كدام را اختيار نمايد و در تقدير و تدبيرم نيز چنين اراده اى را نموده‌ام و با علم و آگاهى بين صور و اجسام و الوان و عمرها و ارزاق و طاعت و معصيتشان اختلاف و تفاوت انداختم در نتيجه

[1] - مقصود از « روح من » يعنى روحى را كه برگزيدم و آن روحى است كه از عالم مجرّدات يا عالم قدس مىباشد چنانچه منظور از « طبيعت » طبيعتى است كه از عالم خلق و جسمانيات يا از معدن شهوات و جهالات مىباشد لذا جناب آدم به طبيعتى كه از عالم جسمانيات است سؤال نموده و اين شرح و توضيح از مرحوم مجلس در بحار الانوار مىباشد .

59