محقّقا غير خداوند عزّ و جلّ را عبادت كرده است .
حديث ( 2 ) محمّد بن ابراهيم بن اسحاق طالقانى رضى الله عنه مىگويد : عبد العزيز بن يحيى جلودى از محمّد بن زكريا جوهرى ، از جعفر بن محمّد بن عماره از پدرش نقل كرده كه وى گفت : از حضرت جعفر بن محمّد عليهما السّلام پرسيدم : خداوند متعال براى چه مخلوقات را آفريد ؟
حضرت فرمودند :
خداوند تبارك و تعالى مخلوقات را بيهوده نيافريد و آنها را بازيچه قرار نداد بلكه آفريدشان تا :
الف : اظهار قدرت كرده باشد .
ب : آنها را به اطاعت خويش مكلَّف نموده تا بدين ترتيب مستحق رضوانش شوند .
و خلقشان نكرد تا نفعى عائدش شده يا ضررى از خود دفع نمايد بلكه ايجادشان نمود تا به آنها نفع رسانده و بدين وسيله به نعمت جاويدشان برساند .
حديث ( 3 ) محمّد بن على ماجيلويه رضى الله عنه مىگويد :
محمّد بن يحيى عطَّار از سهل بن زياد ، از محمّد بن اسماعيل بن بزيع ، از محمّد بن زيد نقل كرده كه وى گفت : از حضرت رضا عليه السّلام راجع به توحيد پرسيدم :
حضرت در جواب اين سؤال عبارات ذيل را بر من املاء [1] فرمود :
حمد و سپاس مختصّ ذاتى است كه پديد آورنده اشياء است ، با قدرت كامله و حكمت بالغه اش تمام موجودات را ابتداء و از هيچ ، ابداع نمود نه از چيزى لا جرم آفرينشش ابداء [2] بوده نه اختراع [3] و نه به خاطر علَّتى ، پس صحيح نيست به انشاء و خلقتش ابتداع [4] اطلاق نمود ، آنچه را كه خواست و به هر كيفيتى كه دلخواهش بود

[1] - املاء آن است كه شخصى بگويد و ديگرى عين گفته هاى او را بنويسد .
[2] - ابداء آفريدن و ايجاد نمودن چيزى است از عدم و به عبارت ديگر شيء را از لا شيء پديد آوردن .
[3] - از فرموده امام عليه السّلام استفاده مىشود كه « اختراع » در مقابل « ابداء » است يعنى شيئى را از شيئى ديگر آفريدن بدون اين كه مماثلى داشته باشد و فلاسفه نيز گفته‌اند : اختراع عبارت است از ايجاد غير مسبوق به مدّت و در كلام برخى از ايشان تصريح شده به اين كه موجود مخترع ، موجودى است كه وجودش با نمونه نبوده و قبل از آن مانندى نداشته باشد .
[4] - از فرموده امام عليه السّلام به دست مىآيد كه ابتداع يعنى آفريدن و ايجاد نمودن به خاطر علَّت و سبب .

55