و به واسطه روح حقّ را از باطل ، هدايت را از گمراهى ، صحيح را از خطاء تميز مىدهد و نيز به واسطه روح مىداند و فرا مىگيرد ، حكم كرده و تعقّل مىنمايد ، حياء مىكند و جوانمردى مىنمايد ، مىفهمد ، احتياط مىكند و پيشى مىگيرد < فهرس الموضوعات > ده صفت ديگر براى روح ناطقه < / فهرس الموضوعات > ده صفت ديگر براى روح ناطقه ده صفت ديگر به خصال و اوصاف نامبرده مقرون بوده كه عبارتند از :
ايمان ، بردبارى ، عقل ، علم ، عمل ، نرمى ، پرهيزكارى ، صدق ، صبر ، مدارا .
در اين خصال دهگانه تمام دين جمع مىباشد .
< فهرس الموضوعات > دشمنان صفات روح ناطقه < / فهرس الموضوعات > دشمنان صفات روح ناطقه هر كدام از صفات و اخلاق روح ناطقه دشمنى دارند به اين شرح :
دشمن ايمان كفر و دشمن حلم و بردبارى حماقت و دشمن عقل گمراهى و دشمن علم جهل و نادانى و دشمن عمل واماندگى و دشمن نرمى و آرامى شتابزدگى و دشمن پارسايى ارتكاب گناه و دشمن صدق ، كذب و دشمن صبر ، بىتابى نمودن و دشمن مدارا نمودن ، درشتى كردن مىباشد .
روشن است وقتى ايمان سست گرديد كفر بر شخص مسلَّط شده و او را به كار گرفته و بين وى و آنچه اميد منفعتش است حائل و مانع مىشود ولى هنگامى كه ايمان سخت و مستحكم شد كفر در مقابلش خاضع و خاشع گرديده و ايمان آن را به كار مىگيرد .
و نيز واضح است كه هر گاه حلم و بردبارى ضعيف و سست گرديد حماقت بر آن غالب شده و احاطه اش مىنمايد و انسان را معلَّق در هوا نگاه داشته و لباس خوارى و ذلَّت به بدنش مىنمايد ولى وقتى حلم در انسان استوار گرديد حماقت رسوا شده و عيبش آشكار گرديده و بدى و قبحش برملا گشته و مذمّتش زياد مىگردد .
و زمانى كه نرمى استوار و محكم گردد شخص از سستى و شتابزدگى اجتناب كرده و حدّت و تيزى شايع گشته و وقار و سنگينى ظاهر شده و عفاف و پرهيزكارى علنى گرديده و وقار و آرامى در او معلوم مىنماد .
و هنگامى كه پرهيزگارى در شخص ضعيف گردد فجور بر وى مسلَّط شده و گناه ظاهر و دشمنى آشكار و ستم و بيدادگرى زياد و حماقت و عمل به باطل پديد مىآيد .
و موقعى كه صدق و راستى ضعيف شود ، كذب و دروغ زياد و افتراء شايع و بهتان پديدار خواهد شد .

389