وهب مىگويد : طبيبى كه به درد و دواء واقف و آگاه باشد مىداند بيمارى پيدا شده در بدن از كجا منشأ گرفته آيا از ناحيه زيادى يكى از انواع بر ديگران بوده يا مستند به نقصان يكى از آنها مىباشد و نيز او مىداند با چه دوايى بايد بيمارى را معالجه كرد لذا در صورت ناقص بودن يكى از انواع آن را زياد كرده و به فرض زائد بودنش آن را ناقص و كم مىكند به اندازه اى كه جسد به مرحله فطرت و خلقت صحيح خود برگشته و نوع مزبور نيز در حدّ اعتدال و مقارنه با ساير انواع قرار گيرد .
اشيايى كه جسد از آنها تركيب يافته فطرت بنى آدم محسوب شده كه خصوصيّات اخلاقى بنى آدم بر آنها مبتنى مىباشد و شرح ابتناء خصوصيّات اخلاقى و ويژگيهاى خلقى بنى آدم بر اشياء چهارگانه مزبور چنين مىباشد :
از خاك عزم و اراده ناشى شده و از آب ، نرمى و از حرارت تيزى و تندى و از برودت وقار و سنگينى حال اگر يبوست بر شخص غالب شود ، عزم به قساوت تبديل شده چنانچه اگر رطوبت غلبه نمايد نرمى به سستى مبدّل مىگردد و اگر حرارت غلبه كند تيزى و حدّت به سبك عقلى و سفاهت تبديل مىشود و اگر برودت و سردى غلبه كند وقار به شك و كند ذهنى مىگرايد .
و در صورتى كه اشياء چهارگانه با هم مساوى بوده و هيچ كدام بر ديگرى غلبه نداشته و فطرت مستقيم و پابرجا باشد شخص در امورش جازم و در عزمش ليّن و در عين نرم بودن حادّ و تيز بوده و در عين تيز بودن متأنّى و آرام مىباشد در چنين شخصى هيچ يك از اخلاق اربعه بر ديگرى غالب نبوده و هيچ كدام به وى مايل نمىباشند وى هر كدام را كه بخواهد مىتواند بيفزايد و هر كدام را كه مايل باشد از آن بكاهد كاسته و هر كدام را كه دوست داشته باشد معادل و مقارن با سايرين قرار دهد ، البته قرار مىدهد در صورتى كه هر كدام از اخلاق اربعه غلبه نمايد وى مىداند كه آن را با چه ممزوج كرده و تعديلش نمايد ، پس اخلاق چهارگانه در وى معتدل بوده همان طورى كه بايد چنين باشند .
منشأ پديد آمدن حالات و صفات از خاك ، قساوت و بخل و تنگدستى و درشت خويى و سخت و استوار بودن ، آزمند بودن ، مأيوس بودن ، پژمرده بودن ، مصمّم بودن و نپذيرفتن رأى كسى را ، پافشارى كردن .
و از آب ، جوانمردى و نيك بودن ، گشاده دست بودن ، نرم بودن ، استيناس ، نزديك بودنش به حقّ عزّ و جلّ ، حالت پذيرش داشتن ، اميدوار بودن ، شاد و مسرور

385