و امّا اين كه راجع به ذكر و نسيان پرسيدى ، جوابش اين است كه : قلب و دل انسانى در ظرفى است و بر روى آن ظرف پرده اى است ، حال اگر شخص صلوات كامل و درود و تهنيت وافى بر نبىّ اكرم صلَّى الله عليه و آله فرستاد و بدين ترتيب سبب قرب به مبدأ اعلى را فراهم نموده و نفسش را مستعد براى افاضه علوم بر آن و منوّر شدن به انوار تابناك حقائق گردانيد پرده از روى ظرف دل كنار رفته و شخص متذكر تمام آنچه نسيان و فراموش كرده بود مىگردد .
و امّا اين كه راجع به شباهت فرزند به اعمام و اخوال سؤال نمودى ، جوابش اين است كه :
هر گاه شخص با قلبى ساكن و آرام و عروق و رگهاى آرميده و بدن غير مضطرب با همسرش خلوت كرده و هم بستر شود و نطفه اش در درون رحم قرار گيرد البته فرزندى كه متولَّد خواهد شد شبيه پدر و مادرش مىباشد و اگر مرد با قلبى غير آرام و عروق و رگهاى غير آرميده و بدنى مضطرب با همسرش نزديكى كند البته نطفه اش با اضطراب در رحم قرار مىگيرد نتيجتا بر روى يكى از عروق واقع مىشود حال اگر بر عرقى از عروق اعمام قرار گيرد فرزند به اعمام شباهت مىرساند و اگر بر عرقى از عروق و اخوال بيفتد به اخوال شبيه مىگردد .
مرد سائل پس از شنيدن اين جوابها عرضه داشت :
شهادت مىدهم معبودى غير از خداى يگانه نبوده و به اين معنا پيوسته و على الدّوام شهادت مىدهم و نيز شهادت مىدهم كه محمّد رسول و فرستاده خداى يگانه است و هميشه به اين معنا شهادت خواهم داد و شهادت مىدهم كه شما وصىّ و جانشين رسول حقّ عزّ و جلّ و حجّت بعد از آن حضرت مىباشى ( وى در حالى شهادت اخير را مىداد كه اشاره به امير المؤمنين عليه السّلام مىنمود ) و هميشه و پيوسته به اين معنا شهادت مىدهم و نيز شهادت مىدهم كه شما وصىّ و حجّت قائم بعد از آن جناب مىباشى ( اين فقره اخير را در حالى مىگفت كه اشاره به حضرت امام حسن عليه السّلام مىكرد ) و سپس گفت :
شهادت مىدهم كه حسين عليه السّلام وصىّ پدرش بوده و بعد از تو حجّت قائم او مىباشد .
و شهادت مىدهم بر على بن الحسين عليهما السّلام كه به امر حسين قائم و امام بعد از او خواهد بود ، و شهادت مىدهم بر محمّد بن على عليهما السّلام كه به امر على بن الحسين قائم و امام بعد از او خواهد بود و شهادت مىدهم بر جعفر بن محمّد عليهما السّلام كه به امر

339