نمىكنند ؟ ابو حنيفه ساكت شد و خاموش شد .
امام عليه السّلام فرمودند : اى ابو حنيفه نماز افضل است يا روزه ؟
عرض كرد : نماز .
حضرت فرمودند : پس چرا حائض موظَّف است روزه را قضاء كرده ولى قضاء نماز بر او نيست ؟
ابو حنيفه ساكت و خاموش شد .
حضرت فرمودند : اى ابو حنيفه جواب اين سؤال را بگو :
مردى كنيزى امّ ولد [1] داشته كه از او دخترى دارد و نيز همسر آزادى برايش بوده كه نازا مىباشد كه حال در يك سحرى دختر اين مرد كه از ام ولد مىباشد به زيارت پدر آمده و مرد بعد از خواندن نماز صبح با همسر آزادش نزديكى كرده و سپس به حمام مىرود ، زن آزاد در مقام كيد و حيله با ام ولد و دخترش بر آمده و در همان گرمى كه شوهر به حمّام رفته برخاسته و به سراغ دختر شوهرش كه از ام ولد هست رفته و در حالى كه وى خواب مىباشد خودش را روى او انداخته و به همان نحو كه شوهر با او مواقعه نموده و آب در رحمش ريخته وى نيز همان آب را در رحم دختر مىريزد و دختر از همان آب حمل بر مىدارد ، حكم اين حمل از نظر تو چيست ؟
ابو حنيفه عرضه داشت : به خدا سوگند در باره آن هيچ نمىدانم .
حضرت فرمودند : اى ابو حنيفه جواب اين سؤال را بگو : مردى كنيزى دارد كه وى را به تزويج مملوكش در مىآورد و مملوك از او غائب مىشود سپس از همسر مرد فرزندى متولَّد شده و از كنيز امّ ولدى كه دارد و مملوك مزبور او را حامل نموده مولودى به دنيا مىآيد و پس از آن خانه فرو مىريزد و مرد كه مولى بوده و دو كنيز كه يكى ام ولد بوده و ديگرى كنيزى كه مولى او را تزويج عبد كرده هر سه مىميرند حال شما بگو كه وارث كيست ؟
ابو حنيفه عرض نمود : فدايت شوم ، به خدا سوگند در باره آن هيچ نمىدانم .
ابو حنيفه گفت : خدا حالتان را نيكو نمايد ، در كوفه نزد ما جماعتى هستند كه معتقدند شما ايشان را فرمان داده‌ايد كه از فلان و فلان و فلان [2] برائت و بيزارى

[1] - امّ ولد در اصطلاح فقهاء به كنيزى مىگويند كه از مولا و آقايش صاحب فرزند باشد .
[2] - مقصود سه خليفه اوّل و دوّم و سوّم مىباشد .

317