و راستى كه خدا هيچ ستمى بكسى نكند ، و فرموده ( 45 - يونس ) راستى خدا هيچ ستمى بمردم نكند ولى مردمند كه بخود ستم ميكنند - با آيات بسيار ديگرى كه در اين معنى هستند هر كه معتقد است كه بمعاصى بزور وادار است گناه خود را بخدا حواله كرده ، و او را در عقوبت خود ستمكار دانسته ، و هر كه خدا را ستمكار داند قرآنش را دروغ شمرده ، و هر كه قرآن را دروغ داند باجماع امت دچار كفر شده ، و نمونه او نمونه كسى است كه يك بنده مملوكى دارد كه هيچ اختيارى از خود ندارد ، و مالك هيچ چيز از كالاى دنيا نيست ، و آقايش هم اين را ميداند ، و دانسته بتهى دستى او فرمانش ميدهد كه ببازار رود و چيزى كه مورد حاجت است بياورد ، و بهاى آن را بوى نميدهد با اينكه ميداند براى اين جنس مورد حاجت نگهبانيست كه باحدى آن جنس را نميدهد مگر ببهائى رضايت بخش ، و آقاى اين بنده‌ام خود را مردى عادل و با انصاف ، و حكيم ، و بىستم ميشمارد ، و بنده خود را تهديد كرده كه اگر اين جنس مورد حاجت را نياورد او را كيفر دهد با اينكه ميداند نگهبان آن جنس مورد نياز ، آن بنده را جلوگير است ، و ميداند هم كه بنده بهاى آن را ندارد ، و بهائى هم باو نداده ، و چون بنده ببازار رفت كه آن نيازمندى را بياورد ديد كسى مانع او است مگر آنكه آن را بخرد و اين بنده هم بهائى ندارد كه بدهد . و نوميد و تهى دست نزد آقايش برميگردد و آقايش از اين راه باو خشم ميكند و او را كيفر ميدهد ، آيا مقتضاى عدل و حكمتش نيست كه آن بنده را عقوبت نكند با اينكه ميداند مالك چيزى از كالاى دنيا نيست و پولى هم باو نداده ، و با اين حال اگر او را عقوبت كند ستمكار و متعدى بر او است و آن عدل و حكمت و انصافى كه خود را بدان ستوده بود ابطال كرده ، و اگر آن بنده را عقوبت كند تهديد خود را نسبت باو تكذيب كرده و بدروغش تهديد نموده ، و دروغ و ستم هر دو با عدل و حكمت منافات دارند ، برتر است خدا از آنچه ميگويند برترى

486