و او را كرار غير فرار ناميد ، و او را دوستدار خدا و رسولش ناميد ، خبر داد كه خدا و رسولش هم او را دوست دارند .
و همانا ما اين شرح و بيان را پيش داشتيم براى رهنماى آنچه قصد داريم و پشتيبان آنچه در باره جبر و تفويض و اختيار بيان ميكنيم ، و كمك و نيرو از خدا است ، و در همه كار خود باو توكل داريم - در اين باره ما بگفته امام صادق ( ع ) آغاز سخن كنيم كه : « نه جبر است و نه تفويض ، ولى مقامى است ميان اين دو و آن عبارت از تندرستى ، و آزادى ، و مهلت كافى است ، و توشه زندگى مانند مركب ، و وسيله تحريك شخص فاعل بر فعل خود » اينها پنج امرند كه امام صادق ( ع ) آنها را جوامع فضل و بخشش خدائى وانمود كرده است و هر گاه بنده اى يكى از آنها را نداشته باشد بحسب آن كاستى تكليف از او بركنار است .
امام صادق ( ع ) يك اصلى را كه بايد مردمش دنبال فهم آن باشند خبر داده و قرآن هم بتصديق آن گويا است ، و آيات محكمه رسولش هم بر آن گواهند . زيرا رسول ( ص ) و آلش ( ع ) در گفتار خود از حدود قرآن بيكسو نشوند ، و هر گاه اخبار درستى رسيد و گواهشان از قرآن جستجو شد ، و موافق آنها بودند و دليل صحت آنها بود پيروى از آنها فرض است ، و خبر معاند از آنها بيكسو نشود . چنانچه در آغاز نامه ياد آور شديم ، و چون بدنبال تحقيق گفته امام صادق ( ع ) رفتيم كه منزله بين المنزلتين و اختيار در اعمال است ، و انكار جبر و هم تفويض است يافتيم كه قرآن بر آن گواه است ، و آن را تصديق كند ، و خبر ديگر آن حضرت هم موافق آنست ، امام صادق پرسش شد كه آيا خداوند بنده‌هاى خود را بگناهان مجبور ميكند ؟ امام صادق ( ع ) فرمود : خدا از اين عادلتر است . باو گفته شد : آيا كار را يكسره بآنها

484