[ و او در جواب ايشان ] مىفرمود : « من خواركنندهء مؤمنان نيستم بلكه موجب عزّت مؤمنانم ، من چون ديدم كه شما تاب مقاومت در برابر ايشان را نداريد كار را بدو ( معاويه ) واگذاردم تا با اين كار خود و شما را در ميانشان نگه دارم ، و اين تصميم من همچون تصميم آن عالم بود [1] كه كشتى را معيوب ساخت تا آن براى صاحبانش باقى بماند ، و حكايت من و شما اين گونه است تا در ميانشان زنده بمانيم » .
پسر نعمان ! من به يكى از افراد شما حديثى را مىگويم و او از قول من آن سخن را نقل مىكند ، در نتيجه من نيز بخاطر اين عمل وادار مىشوم لعن و بيزارى از او را جايز شمارم [2] چرا كه پدرم پيوسته و مكرّرا مىفرمود : « چه چيزى نوربخشتر و عزيزتر از تقيّه براى چشم است ؟ مسلَّما تقيّه سپر و حافظ مؤمن است ، و اگر تقيّه نبود ديگر خداوند پرستش نمىشد » ، و خداوند عزيز و جليل فرموده : * ( لا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكافِرِينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَلَيْسَ مِنَ الله فِي شَيْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً ) * ، يعنى : « مؤمنان نبايد كافران را بجاى مؤمنان به دوستى گيرند ، و هر كس چنين كند هيچ ارتباط و پيوندى با خدا نخواهد داشت مگر اينكه در حالى از آنان تقيّه كند - آل عمران : آيهء 28 » .
پسر نعمان ! از ستيزه جوئى بپرهيز ، چرا كه آن موجب پامال شدن عملت مىشود ، و از جدال دورى كن ، زيرا نابودت مىكند . و از خصومت و دشمنى بسيار حذر كن ، زيرا از خدا دورت مىسازد ، سپس فرمود : براستى گذشتگان شما پيوسته سكوت و خموشى مىآموختند ، در حالى كه شما سخن گفت را فرا مىگيرد ! آنان را رسم چنين بود كه هر گاه فردى ميخواست از متعبّدان باشد ابتدا ده سال به فراگيرى سكوت مىپرداخت ، پس اگر موفّق ميشد و بر آن پايدارى مىكرد كه از ناسكان بود ، و گر نه مىگفت : من سزاوار و شايستهء اين خواسته و مقام نيستم ، جز اين نيست كه كسى اهل نجات و خلاصى است كه مدّتها زبان از ناپسند فرو بندد ، و در حكومت باطل بر آزارى كه مىشود پايدارى ورزد ، اينانند كه بحقّ مردمانى نجيب و اصيل و برگزيده‌اند ، و دوستان خدا و اهل ايمانند . براستى منفورترين شما

[1] مراد همسفر حضرت موسى عليه السّلام است ، كه ماجرايش در سورهء كهف آيات 65 تا 82 مذكور مىباشد ، كه گويند نامش خضر است .
[2] مراد آن حضرت عليه السّلام اين است كه من بجهت نجات او از دست ستمگران مبادرت به لعن او مىكنم و از او بيزارى مىجويم ، تا با اين كار جان او را نجات دهم .

291