كه خود او بكار نبندد - برگيريد ، كه [ در تأييد اين سخن ] خداوند [ در سورهء زمر ، آيهء 18 ] مىفرمايد : * ( الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَه أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ الله ) * ، يعنى : « آنان كه سخن را مىشنوند و بهترين نحو آن را پيروى مىكنند ، آنانند كسانى كه خداوند هدايتشان فرموده » .
واى بر تو ! اى مغرور ، آيا آن كس را كه چيز ناپايدارش دهى و او به عوض چيز هميشگى و پايدارت عطا كند سپاس و شكر نمىگذارى ؟ ! يك درهم ناپايدار دهى و در عوض ده تا هفتصد برابر از بخشنده اى بزرگوار اجر و پاداش برى ، او است كه تو را خوراك دهد و آب بنوشاند تو را بپوشاند و سلامتى و تندرستى عطا كند ، و پاداشت دهد ، آن خدائى كه تو را در شبانه روز حفظ ، و هنگام گرفتاريت به دادت رسيده ، و در آزمايش و آزمونت رشد و صلاح تو را اراده فرمايد ، گويا تو شبهاى گرسنگى و هراس خود را از خاطر برده اى ؟ ! كه او را خواندى و تو را اجابت كرد ؟ ! و به سبب احسانى كه بر تو روا داشت مستوجب سپاس و شكر گرديد ، [ و در مقابل ] تو در بين جماعتى كه بيادت بود او را فراموش كردى ، و دستورش را نافرمانى نمودى . واى بر تو ! جز اين نيست كه تو همچون دزدى از دزدان گناهانى ! هر زمان كه شهوتى بر تو عرضه شود و زمينهء گناههاى مهيّا گردد [ بىدرنگ ] بسويش بشتابى ، و از روى جهل بدان اقدام نمائى ، آنچنان به آن گناه بپردازى كه گويا تو در نظر خدا نيستى و از ديد او پنهانى ! يا اينكه كه خداوند در كمين و مراغب تو نيست ؟ ! اى خواستار بهشت چقدر خوابت طولانى و مركبت كند و همّتت سست است ! پس خدا را - تو از خواستار و خواسته - متوجّه باش ، و اى گريزان از دوزخ ! چقدر مركبت بسوى آن شتابان و سريع است ! و اسباب فرو شدن در آن را چه با تلاش بسيار فراهم كردى ، بدين گورها بنگريد كه چگونه در پس ديوار منازل نقش بسته‌اند ، رسمهاشان بهم نزديك ؛ و مزارشان كنار هم ، ولى ديدارشان بسيار از هم دور ! ساختند و ويران كردند ، انس گرفتند ( آرامش يافتند ) و پراكنده شدند ، و منزل گزيدند و رانده شدند و ساكن شدند و كوچ نمودند ، جماعتى با صفاتى چنين عجيب چه كسى شنيده ؟ ! كه نزديكى دور باشد ، دورى نزديك ، هم آباد و هم ويرانه ، هم آرام و هم در هراس ، هم ساكن و هم آواره ، هم در وطن و هم در غربت ! جز اهل قبور ؟ ! اى زادهء سه روز ، روزى كه در آن تولَّد يافتى ، و روزى كه در آن به گور روى ، و روزى كه از آن به سوى پروردگارت خارج شوى ، اى واى كه چه روز

272