معصيتش باز دارد . در حالى كه ديده اش را به آخرت دوخته ، و هر لحظه در انتظار مرگ خود باشد ، پيوسته در انديشه ، و بسيار شب زنده دار ، دل از دنيا برگيرد ، و براى آخرت سخت بكوشد ، پايدارى را مركب رهائى خود قرار دهد ، و پرهيزگارى را ذخيرهء آخرتش سازد ، و سوز دل بدان درمان كند ، درس گيرد و مقايسه نمايد ، و دل از دنيا و مردم برگيرد ، آموختنش براى فهميدن و درستى [ در كردار و گفتار ] باشد ، ياد آخرت دلش را پريشان سازد و ترك فراش كند و رختخواب رها سازد [ و به عبادت پردازد كه در اين صورت ] رغبت و ميلش در امور الهى بسيار زياد است ، و ترس از خدايش بسيار سخت . اندكى از آنچه پنهان مىدارد اظهار نمايد ، و به نمود اندكى از دانسته هايش بسازد ، اينانند امانتهاى الهى در شهرهاى او ، و توسّط ايشان بلا از بندگانش بگردد ، چنانچه يكى از آنان عهدى با خدا بندد بخوبى بدان وفا كند . پايان خواستهاشان حمد و سپاس خداوند ؛ پروردگار جهانيان است .
60 - روزى و قوت تسليم بىخردى است و ناكامى در بند خردمندى و بلا و گرفتارى سرسپردهء پايدارى است 61 - امير مؤمنان عليه السّلام در تسليت به أشعث در مرگ برادرش عبد الرّحمان چنين فرمود : بيتابيت اداى حقّ برادرت عبد الرّحمان است ، و پايداريت وفاى حقّ الهى ، پس چنانچه صبر پيشه سازى تقدير الهى بگذرد و تو ستوده باشى . اشعث گفت : « * ( إِنَّا لِلَّه وَإِنَّا إِلَيْه راجِعُونَ ) * » ! يعنى : « ما از آن خدائيم و به سوى او بازمىگرديم - بقره : 156 » ، پس امير مؤمنان عليه السّلام او را فرمود : آيا تأويل آن را مىدانى ؟ اشعث گفت : تنها توئى پايان علم و نهايت دانش ! فرمود : امّا اينكه گفتى : * ( « إِنَّا لِلَّه » ) * با اين كلام به بودن خود به خواست خدا اعتراف نمودى و با گفتن : « * ( وَإِنَّا إِلَيْه راجِعُونَ ) * » به مرگ خود اقرار كردى .
62 - روزى امير مؤمنان عليه السّلام سوار بر مركبى بود و جمعى پياده در پى او روان ، به آنان فرمود : آيا مىدانيد [ اين كار ] پياده در پى سواره روان موجب فساد اخلاق آن سواره گردد ، و خوارى و مذلَّت پياده را در پى دارد ؟ باز گرديد .
63 - كارها بر سه قسم است : كارى كه هدايتش آشكار است ؛ از آن پيروى كن . و از آنچه كه گمراهيش بارز است ؛ دورى گزين . و امور مشكل را به اهل و خيره اش واگذار .
64 - روزى جابر به آن حضرت عليه السّلام گفت : اى امير مؤمنان چگونه شب را به

191