خداوند بر تو باد .
از سخنان آن حضرت عليه السّلام در شرح حال راويان حديث سليم بن قيس به آن حضرت عرض كرد : من از سلمان و أبو ذرّ و مقداد مطالبى پيرامون تفسير قرآن ، و نيز احاديثى از رسول خدا صلَّى الله عليه و اله و سلَّم مىشنوم ، سپس تأييد آن را از شما مىشنوم . ولى مطالب بسيارى از همين مقوله ( تفسير و حديث ) در دست مردم مىبينم كه با آنها مخالف است ، آيا مردم از روى عمد [ بر پيامبر ] دروغ مىبندند و قرآن را از روى رأى و سليقهء شخصى تفسير مىكنند آيا چنين است ؟ ! امير مؤمنان عليه السّلام فرمود : اكنون كه پرسش كردى پاسخ را درياب : همانا آنچه در نزد مردم است مجموعه اى مىباشد از حقّ و باطل ، راست و دروغ ، ناسخ و منسوخ ، عامّ و خاصّ ، محكم و متشابه ، و هم احاديثى است كه بخوبى در خاطر حفظ شده و هم رواياتى كه به ظنّ و گمان نقل گرديده است . و در عصر رسول خدا صلَّى الله عليه و اله و سلَّم آنقدر به او دروغ بستند تا آنكه آن حضرت ميان مردم بپا خواسته و سخنرانى كرد و فرمود : « اى مردم هم اكنون دروغبندان بر من زياد شده‌اند ، پس هر كس كه به عمد بر من دروغ مىبندد جايگاه خود را دوزخ گزيند » . و به همين منوال پس از رحلت آن حضرت بر او دروغ بستند .
همانا حديث تنها از چهار طريق - كه پنجمى ندارد - به تو مىرسد : نخست فرد منافقى است كه إظهار ايمان مىكند و تظاهر به اسلام مىنمايد و نه پروائى از دروغ عمدى بر پيامبر صلَّى الله عليه و اله و سلَّم دارد و نه آن را گناه مىشمارد . و چنانچه مردم مىدانستند كه آن شخص ، منافق و دروغ ساز است ، هرگز از او نپذيرفته و گفته اش را تاييد نمىكردند ، ولى [ چون از حقيقت حال او بىخبرند ] گويند : او همدم پيامبر بوده و او را ديده و از او شنيده ، پس مردم - بىهيچ اطَّلاعى از حال او - گفته اش را پذيرفته‌اند ، در حالى كه خداوند جلّ و عزّ از وضع منافقان آنچنان كه بايد و شايد آگاه ساخته ، و به بهترين صورت ممكن اوصافشان را برشمرده و فرموده : * ( إِذا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسامُهُمْ وَإِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ ) * ، يعنى : « چون آنان را ببينى پيكرهاشان تو را به شگفت آرد ، و اگر سخن گويند به گفتارشان گوش فرا دهى - منافقون : 4 » ، آنگاه پس از رحلت پيامبر صلَّى الله عليه و اله و سلَّم پراكنده گشتند و زنده ماندند و [ آرام آرام ] به رهبران گمراهى و دعوتكنندگان به دوزخ - در

176