رسيدن مرگ توسّط آن بجنبد و حركت كند . سرانجام و عاقبت اين گروه نيز ختم به خير است . خداى عزّ و جلّ با او چنين كرده ، و همچنين در دوران شادابى و جوانى حالاتى برايش پيش آيد كه قصد گناه مىكند و در اين ميان « روح قوّت » تحريكش مىنمايد و « روح شهوت » نيز برايش مىآرايد و « روح بدن » او را مىكشاند تا به وادى خطا و گناهش اندازد . پس آنگاه كه مرتكب گناه شد از ايمان كناره گيرد و ايمان از او دست كشيده ، پس در صورت عدم توبه هرگز ايمان به سويش باز نگردد ، و چنانچه توبه كرد و ولايت را پذيرفت در اين صورت خدا توبه اش را بپذيرد ، و اگر گناه را تكرار كرد در واقع دست از ولايت برداشته و خدا او را به آتش دوزخ داخل سازد .
امّا مراد از * ( « أَصْحابُ الْمَشْئَمَةِ » ) * به تحقيق يهود و نصارايند ، كه خداوند سبحان مىفرمايد : * ( الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَه ) * ( يعنى محمّدا و الولاية في التّورية و الانجيل ) * ( كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ ) * ( في منازلهم ) * ( وَإِنَّ فَرِيقاً مِنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ، الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ ) * ، يعنى : « كسانى كه كتاب بر ايشان داده‌ايم او را مىشناسند همچنان كه پسران خود را مىشناسند و هر آينه گروهى از ايشان حقّ را مىپوشانند در حالى كه خود مىدانند ، حقّ از پروردگار توست ، پس هرگز از اهل شكّ و ترديد مباش - بقره : 146 و 147 » . پس چون [ يهود و نصارى ] آنچه را كه مىشناختند انكار كردند ، خداوند به اين بلا گرفتارشان ساخت و روح ايمان را از ايشان بگرفت و تنها سه روح « قوّت » و « شهوت » و « بدن » را در پيكرشان جاى داد . سپس آنان را با چارپايان مربوط ساخته و فرمود : * ( إِنْ هُمْ إِلَّا كَالأَنْعامِ ) * ، يعنى : « آنان جز مانند چارپايان نيستند - فرقان : 44 » ، زيرا حيوان با « روح قوّت » بار كشد ، و توسّط « روح شهوت » علف خورد ، و در پرتو « روح بدن » راه مىرود . سائل به آن جناب عرض كرد : دلم را زنده كردى !
سفارشات آن حضرت عليه السّلام به زياد بن النّصر - بهنگام اعزام او به فرماندهى خطَّ مقدّم جبههء صفّين - در هر شام و صبح از خدا بترس ، و از فريب و غرور بر جان خويش هراسناك باش ، و بهيچ وجه خاطر از آن آسوده مدار ، و بدان كه اگر نفس خود را از بسيارى از خواهشهايش به جهت ترس از عواقب آن باز ندارى ، هوا و

174