كردند و در بارهء آنان شتاب مكن « ( سورهء احقاف آيه 34 ) و فرموده است : » و اگر تو را تكذيب كنند پيش از تو نيز پيامبرانى را دروغگو شمردند . . . و آنان بر تكذيب و آزار شكيبائى كردند « ( صدر آيه در سورهء فاطر آيه 4 و ذيل آن در سورهء انعام آيه 34 است و ممكن است قرائت امام قرائت ديگرى غير از قرائت مشهور باشد ) و با اين ترتيب پيمبر خدا و پيمبران پيش از او مورد تكذيب مردم واقع شدند و اضافه بر تكذيب در مورد حق آزار نيز كشيدند .
پس اگر از فرمان خدا در بارهء ايشان خوشحال شويد ، همان فرمانى كه در اصل ( يعنى اصل آفرينش ) آنها را براى همان فرمان آفريده ، در برابر آن كفرى كه در علم خدا گذشته است كه ديگران را در اصل براى آن آفريده و ( قرارشان داده ) از كسانى كه در كتابش ( قرآن ) از آنها نام برده آنجا كه فرمايد : « و گردانيديم از ايشان پيشوايانى كه بسوى دوزخ رهبرى كنند » ( آيه 41 از سورهء قصص ، و آيه چنين است : و جعلناهم ائمة . . . كه همان احتمالى كه در آيهء بالا گفته شد در اين آيه نيز هست ) . . . پس آنچه را گفتيم تدبر كنيد و دريابيد و ندانسته نگيريد ، زيرا هر كس اين جريان و مانند آن را از آنچه خدا در قرآنش لازم كرده كه بدان امر كرده و يا از آن نهى فرموده ندانسته گيرد ، دين خدا را رها كرده و نافرمانى او را مرتكب شده و سزاوار خشم خدا گرديده ، و خداوند او را برو در آتش دوزخ افكند .
و نيز فرمود : اى گروه مورد رحمت و رستگار براستى كه خدا كامل كرده براى شما آن خيرى را كه بشما عطا فرموده ، و بدانيد كه از علم خدا و دستورش اين نيست كه كسى از خلق او در دين خود هواى نفس و رأى و قياس را ميزان بگيرد چون كه خداوند قرآن را نازل فرمود و بيان هر چيز را در آن قرار داد و براى آموختنش كسانى را مقرر فرمود و آنان كه علم قرآن را بدانها داده نمىتوانند از روى ميل و سليقه و قياس و نظر خود در احكام آن رفتار كنند و خداوند آنان را بوسيلهء دانشى كه بآنها داده و بدان مخصوصشان داشته و در نزد آنها سپرده است ( از رأى و سليقه و قياس ) بىنيازشان ساخته و اين از روى احترامى بوده كه خداوند آنها را بدان گرامى داشته ، و ايشانند اهل ذكر كه خدا اين امت را بپرسش از آنان مأمور ساخته ،

6