خطبهء طالوتية ( و وجه تسميهء آن به طالوتيه آن است كه حضرت بمناسبتى نام ياران طالوت را در اين خطبه ذكر ميكند ) 5 - از ابى الهيثم بن تيهان روايت شده كه امير مؤمنان عليه السّلام براى مردم در مدينه خطبه اى ايراد فرمود و در آن خطبه چنين گفت :
ستايش خدائى را كه معبودى جز او نيست ، زنده اى كه ( زندگيش ) چگونگى ندارد ، و براى او بود شدن بمعناى پديد آمدن نيست ، و بودنش چگونگى ندارد ، جا و مكان ندارد ، و نه در چيزى بوده و نه بر چيزى ، و براى بودنش مكانى نساخته ، و نه پس از آنكه چيزى را هستى بخشيده نيروى تازه اى ( از خلقت آن ) گرفته ، و نه پيش از آنكه چيزى را بيافريند ناتوان بوده ( كه براى رفع ناتوانى خود آن را بيافريند ) و نه پيش از آنكه موجودى را بيافريند ( از تنهائى ) وحشت داشته ، و نه بچيزى شبيه است ، و نه پيش از پديد آوردن موجودات از فرمانروائى و سلطنت بدور بوده ، و نه پس از رفتن تمامى موجودات بىسلطنت بماند .
معبودى است زنده نه بزندگى عرضى ( كه عارض بر ذات او باشد ) و فرمانروا و مالك بوده پيش از آنكه چيزى را بيافريند ، و مالك است پس از اينكه جهان هستى را آفريد ، و نيست براى خدا چگونگى و نه مكانى و نه حد و اندازه اى كه بدان شناخته شود ، و نه چيزى بدو ماند ، و نه بواسطهء زياد ماندن پير گردد ، و نه از ترس ديگرى سستى گيرد ، و نترسد همانند اينكه مخلوقاتش از چيزى بترسند ، شنوا است بدون گوش ، و بينا است بدون چشم ، و نيرومند است بدون نيروئى از خلق خود ، حدقهء چشم بينندگان او را درك نكند و در گوش شنوندگان نگنجد ( يعنى نتوان بوسيلهء گوش با شنيدن اوصاف او بكنهش

43