در رفت و آمد بود ، در صورتى كه ميدانست ابن ملجم - لعنه الله - او را با شمشير ميكشد و اقدام بچنين كارى جايز نيست .
امام فرمود : آنچه گفتى درست است ولى خودش اختيار فرمود كه در آن شب مقدرات خداى عز و جل اجرا شود .
توضيح - در باره كلمه « خير » كه در جمله اخير روايت بيان شده است ، مرحوم مجلسى ( ره ) دو نسخه بدل ذكر ميكند : 1 - حير 2 - حين . بنا بر اول معنى جمله اينست :
ولى حضرت در آن شب فراموش كرد و غفلت نمود ، تا مقدرات خدا اجرا شود . و بنا بر نسخه دوم :
ولى وفات آن حضرت در آن شب معين شده بود ، تا مقدرات خداى عز و جل اجرا شود . و خود مجلسى ( ره ) نسخه اول را قبول نميكند زيرا مخالف با روايات ديگر است ولى نسخه دوم را واضحتر و روشنتر از همه مىداند و سپس توضيح مىدهد كه :
اصل اشكال و اعتراض در اينجا اينست كه : حفظ نفس بحكم عقل و شرع واجبست و جايز نيست كه انسان خود را بهلاكت اندازد ، پس چرا على عليه السلام آن شب بمسجد رفت ، آنگاه در مقام جواب ميفرمايد : و چه خوب ميفرمايد .
كسى كه مقدرات خدا و علل اسباب آنها را نميداند ، ميتواند از آنها دورى و اجتناب ورزد و باجتناب مكلف شود ، اما كسى كه بجميع حوادث و پيش آمدها عالمست ، چگونه ممكن است او را باجتناب و دورى از آن مكلف نمود . اگر چنين تكليفى ممكن باشد ، لازم آيد كه هيچ يك از مقدرات نسبت باو واقع نشود ، پس امامان ما عليهم السلام بجميع حوادث و بلاهائى كه بر آنها واقع مىشود عالمند و تكليف هم ندارند كه طبق اين علم عمل كنند و از آن بلاها اجتناب و دورى ورزند ، چنان كه پيغمبر و امير المؤمنين صلَّى الله عليهما منافقين را ميشناختند و از عقايد فاسد آنها آگاه بودند ، ولى مكلف نبودند كه از آنها دورى كنند و با آنها معاشرت و ازدواج ننمايند يا آنها را بكشند و يا طرد كنند تا زمانى كه عمل موجب قتل و طرد از آنها مشاهده نشود .
همچنين امير المؤمنين صلوات الله عليه با آنكه ميدانست كه در ظاهر بر معاويه ظفر نميكند و ميدانست كه معاويه پس از وى خلافت ميكند ، ولى از جنگيدن با او كوتاهى نفرمود ، بلكه نهايت كوشش را بكار برد تا شهيد گشت و خود آن حضرت خبر ميداد كه من كشته ميشوم و پس از من معاويه بر شيعيانم تسلط پيدا ميكند و همچنين امام حسين عليه السلام ميدانست كه اهل عراق با او پيمانشكنى ميكنند و خود او با اولاد و اصحابش كشته مىشود و بارها از اين مطلب خبر ميداد ولى از جانب خداوند متعال مكلف نبود كه بعراق نرود و جان خود را حفظ كند .

385