است : روح ، خرد ، خون و تنفس . چون روح از تن دور شود ، خرد خود نيز دور گردد و چون روح چيزى دريابد خرد آن را براى وى نگاهدارد ، ليك خون و نفس بمانند » .
< فهرس الموضوعات > مايهء زندگى آدمى و دوام آن به چهار چيز است و آتش چهار گونه است < / فهرس الموضوعات > ترجمهء ( 503 ) مايهء زندگى آدمى و دوام آن به چهار چيز است و آتش چهار گونه است - امام صادق گفته : « مايهء هستى آدمى و دوام آن چهار چيز است : آتش ، نور ، آب . خوردن و آشاميدن بر اثر آتش است . ديدن و يافتن با نور است . شنيدن و بوييدن با باد است . و لذت خوراكى و آشاميدنى با آب است ؛ هر گاه در شكم آدمى گرمى آتش نبود خوردنى و آشاميدنى را هضم نمىكرد ؛ هر گاه ديده روشنايى نداشت نمىديد و نمىيافت ؛ هر گاه باد نبود آتش شكم افروخته نمىشد . هر گاه آب نبود لذت خوراكى و آشاميدنى را نمىيافت » .
از او پرسيدم آتشها كدام است ؟ . گفت : « چهار آتش است : آتشى كه مىخورد و مىآشامد و آتشى كه مىخورد و نمىآشامد و آتشى كه مىآشامد و نمىخورد و آتشى كه نمىخورد و نمىآشامد .
آتشى كه مىخورد و مىآشامد آن آتشىست كه در بنى آدم و هر جانورى هست كه حرارت غريزى باشد . و آتشى كه مىخورد و نمىآشامد آتش هيزم است و آتشى كه مىآشامد و نمىخورد آتش درخت است و آتشى كه نمىخورد و نمىآشامد آتش سنگ چخماق است و حباحب است ( حباحب بخيلى بود كه از بيم آمدن مهمان آتش اندكى مىافروخت ) .
< فهرس الموضوعات > چهار منش است كه دل را تباه كند و نفاق پديد آورد < / فهرس الموضوعات > ترجمهء ( 504 ) چهار منش است كه دل را تباه كند و نفاق پديد آورد - پيامبر ( ص ) گفته :

179