معرفت و انكار - سازگارى و اظهار دشمنى - حفظ الغيب و مكر - راز دارى و افشاء سر - بر و عقوق - حقيقت و تسويف [1] - معروف و منكر - تقيه واذاعه - انصاف و ظلم - خوش نفسى و حسد - پاكيزگى و ناپاكى - شرم و بى شرمى - ميانه‌روى و اسراف - آسايش و رنج - آسانى و سختى - امنيت و آشوب - اعتدال و زياده روى - حكمت و هوى - وقار و سبكى - سعادت و شقاوت - توبه و اصرار به گناه - مخافت [2] وتهاون - دعا و استنكاف نشاط و كسالت - شادمانى و غم - الفت و جدائى - سخاوت و بخل - خشوع و خود پسندى - راستگوئى [3] و سخن چينى - استغفار واغترار - زيركى و حماقت .
اى هشام اين صفات نيك در كسى جز پيمبر يا وصيش يا مؤمنى كه خداوند قلبش را براى ايمان آزمايش كرده جمع نشود و بقيه مؤمنين هر يك از ايشان فاقد بعضى از جنود عقل نباشند تا وقتى كه عقل آن مؤمن كامل گردد و از صفات جهل نجات يابد آنگاه در درجه اعلى با پيغمبران و اوصياى ايشان خواهد بود . خداوند ما وشما را به طاعتش موفق گرداند .
ناگفته نماند كه تعداد جنود عقل و جهل مطابق نسخه بحار الانوار به هفتاد پنج نمىرسد و در روايت اصول كافى اضافاتى ديده مىشود كه ذيلا نگاشته مىشود و بعضى از اعمال و كارهايى كه از آثار جنود عقل و جهل است در روايت اصول كافى در رديف جنود آنها شمرده شده . شايد سرش اين باشد كه اين اعمال نمايش نورانيت عقل و تاريكى جهل و سپاه نورانى و ظلمانى آن دو را ميدهند - دقت فرمائيد . به هر حال اضافات عبارت از اين امور است :
رحمت و غضب ، فهم و حماقت ، حب و بغض ، صدق و كذب ، حق و باطل ، امانت و خيانت ، نماز و اضاعه آن ، روزه و افطار ، جهاد ونكول ( خوددارى از جهاد ) ،

[1] در نسخه اصول كافى بجاى ( تسويف ) ( ريا ) ثبت شده و به نظر نگارنده ريا انسب است .
[2] در نسخه اصول كافى بجاى ( مخافت ) ( محافظت ) ضبط شده و مظنون اين است كه نسخه بحار الانوار تصحيف شده باشد .
[3] در نسخه اصول كافى بجاى ( صدق الحديث ) ( صون الحديث ) ثبت شده بنابر اين ضد سخن چينى ، راز دارى و نگاهدارى خبر است و به نظر ، تقابل راز دارى با سخن چينى انسب است .

258