بن الحكم " و شاگرد وى مىباشد و از او استفاده كرده و براى وى كتبى است از جمله آنها كتابى است در امامت و كتابى است كه آن را توحيد ناميده لكن آن كتاب تشبيه است نه توحيد . و از كلام " شيخ طوسى استفاده مىشود كه امامى و شيعه بوده ، چه در امامت با " هشام بن الحكم " موافق است . " فضل بن شاذان " او را جانشين و شاگرد " يونس بن عبد الرحمن " و وى را جانشين و شاگرد " هشام بن الحكم " مىداند و طلب رحمت براى " سكاك " مىكند و از ترحم فضل بن شاذان و امامى بودنش نتيجه مىشود كه وى از ممدوحين است و نسبت تشبيه بوى شايسته نيست .
ممكن است كتابش مشتمل بر امورى باشد كه به نظر بعضى از قدماء مفيد تشبيه باشد ، چه قدما به مختصر چيزى كه بر خلاف مذاقشان بود نسبت تشبيه مىدادند ، چنان كه به همين نحو نسبت غلو به اشخاص مىدادند ، و چگونه مىشود جانشين " يونس بن عبد الرحمن " كه در رد مخالفان جديت دارد قائل بتشبيه باشد .
5 - " يونس بن عبد الرحمن " كه از فقهاء شيعه اماميه و از بزرگان روات و محدثين و مؤلفين جهان تشيع است . " شيخ طوسى رحمة الله " براى وى بيشتر از سى كتاب شمرده . " ابن النديم " در " فهرست " در مقام تعداد فقهاى شيعه راجع به او مىگويد " يونس بن عبد الرحمن " از اصحاب " موسى بن جعفر " و علامه زمان خود بود و بر مبناى شيعه كتب بسيارى تأليف كرده است . " نجاشى " گفته " يونس بن عبد الرحمن " در ميان اصحاب ما موجه و پيشوا و عظيم المنزله بوده است . " مرحوم مامقانى " در " تنقيح المقال " مىگويد : اخبار راجع بوى از نظر مدح وذم مختلف است ، هر چند اخبار ذمش مستفيض است چه بالغ بر ده خبر در ذمش رسيده ، لكن همه آنها از نظر سند ضعيف مىباشد ، ولى اخبار مدحش متواتر است چه بالغ بر سى خبر در مدح وى وارد است كه بعضى از آنها صحيح مىباشد . بعلاوه اخبار مدح مؤيد به عمل اصحاب بلكه اجماع ايشان به تصحيح روايات وى مىباشد . اخبار مدح از نظر مضمون مختلف است . بعضى حكايت از قوت ايمان وى مىكند تا آنجا كه بعد از " موسى بن جعفر " ( ع ) بوى مال بسيارى دادند كه قائل به مقاله واقفيه شود از حق

22