" إزاحة العلة في معرفة الله القبله " قبله مدينه منوره را از جنوب به مشرق سى و هفت درجه و ده دقيقه ( 10 37 ) منحرف دانسته است و صاحب بحار و ديگران از وى پيروى كرده اند نادرست است ، و كسانى كه مثل علامه حلى در " تذكرة الفقهاء " عمل پيغمبر اكرم را در تعيين قبله مدينه اصل قرار داده اند و آن را قبله قطع دانسته اند و اجتهاد را در آن روا نداشته اند و اعتناى به جداول طول و عرض بلاد آن روز در اين موضوع به خصوص نكرده اند به حق سخن گفته اند و به صوب صواب رفته اند .
تفصيل اين مطلب را در درس 56 " دروس معرفة الوقت والقبله " ( ص 376 ) ، و در رساله " تعيين سمت قبله مدينه " كه يكى از رسائل يازده رساله مطبوع است ، و در درس صد م " دروس هيأت و ديگر رشته هاى رياضى " بيان كرده ايم .
29 كلمه عارف رومى در دفتر دوم مثنوى فرموده است :
اين صدا در كوه دلها بانگ كيست * گه پر است از بانگ اين كه گه تهى است هر كجا هست او حكيم است اوستاد * بانگ او زين كوه دل خالي مباد هست كه او مثنا مىكند * هست كه آواز از صد تا مىكند مىزهاند كوه از آن آواز وقال * صد هزاران چشمه آب زلال متأله سبزوارى در شرح آن فرموده است : " آوا " مخفف آواز . " مثنا " دوباره . و اين كوه عالم ظاهر است كه صورت را بر مىگرداند .
" هست كه كآواز صد تا مىكند " و اين كوه جبروت و ملكوت است كه در وجود انسان كامل است . و نداء لاهوت يكى است ، و در آنها صداهاى صد گونه مىشود . و عدد صد سبب اسماء حسنى صد گانه مىشود . يا گوئيم عقل بالفعل چون از صقع حق تعالى است و وجودات كلمات حق است كلمات عقليه همه نداء حق است با روح و سر و در مدارك جزئيه صد گانه نفسانيه

305