شيخ رئيس واحد بالعدد را بر واجب تعالى اطلاق كرده است ، در فصل سوم از مقاله هشتم الهيات شفاء گفته است : " فقد بان من هذا ومما سلف لنا شرحه أن واجب الوجود واحد بالعدد . . " ( ج 2 چاپ سنگى ص 223 ) ، بلكه حضرت امام سيد الساجدين صلوات الله وسلامه عليه در صحيفه سجاديه فرموده است : " لك يا الهى وحدانية العدد " وحدانية منصوب است و مفعول مطلق بدين صورت : " لك يا الهى وحدانية وحدانية العدد " معنى واحد بالعدد واحد به كم منفصل است كه گويى يك و دو و سه وهكذا ، مثلا زمين يكى و آفتاب يكى و فلك يكى وملك يكى و خدا هم يكى ، واحد بالعدد بدين معنى محدود و معدود است وليس بذاك وبذلك در حق او صادق است كه با صمد بودن باريتعالى يعنى با وجود صمدى سازگار نيست زيرا هر چه كه معدود است محدود است و بالعكس . و به بيان امير المؤمنين على عليه الصلاة والسلام : " و من حده فقد عده " ، و خود شيخ هم در اشارات و كتب ديگرش تصريح كرده است كه خداوند سبحان واحد بالعدد نيست فكيف التوفيق ؟ .
در جواب آن گوئيم : واحد بالعدد در فصل ياد شده شفاء به معنى واحد بالتعين وبالتشخص و بالشخص است چنان كه در فصل 18 نمط چهارم اشارات گفته است : " واجب الوجود بالمتعين . . " يعنى المتشخص . در بيان فرموده امام سجاد عليه السلام علاوه بر وجه مذكور وجوهى ديگر در رساله " لقاء الله " به تفصيل آورده ايم بدانجا رجوع شود .
10 ) كلمه فصول حقيقي اشياء ، انحاء وجودات خاصه آنهايند ، و فصول منطقى علامات و امارات و حكايات از آنهايند ، لذا فصول حقيقي اشياء نه از مقوله جوهرند و نه از مقوله عرض بلكه فوق مقوله اند چه اگر فصول آنها عرض باشد لازم آيد تقوم جوهر به عرض ، علاوه اينكه لازم آيد وجود يك حقيقت هم جوهر باشد و هم عرض ، و اگر جوهر باشد جوهر خود جنس است و در تحصل

286