ممكن است عباد را كه اعتذار نمايند از عدم طاعت به عدم تماميت حجت ، پس بايد عذر ايشان را رفع نمود ولسان معذرت ايشان را منقطع ساخت در همه اوقات به آنكه حق تعالى بفرمايد :
" من بعث رسول بر شما نمودم يا نصب ولى از براى شما كردم و لكن شما استماع به سخنان ايشان ننموديد و با ظلم و ستم ايشان را محبوس يا غايب نموديد از انظار و بر شما لازم بود كه تمكين نمائيد از ايشان و نصرت كنيد ايشان را بر اعادى ايشان و چون شما بر خود ظلم كرديد و به سخنان ايشان گوش ننموديد منتفع نشديد به بركات وجود ايشان لهذا مستحق عذاب و جزاء سوء شديد ولسان معذرت شما منقطع خواهد بود " اشاره به همين حكم عقلى است حديث مسلم بين الفريقين از قول امير المؤمنين [ على ] ( عليه السلام ) :
" اللهم لا تخلوا الارض من حجة اما ظاهر مشهور او غائب مستور مغمور لئلا يبطل حجتك " و حاصل كلام آنكه صحت تكليف و انقطاع لسان معذرت بندگان از عصيان و مخالفت مبتنى بر وجود فعلى نبى و يا وصى نبى خواهد بود و اگر نه چنين باشد هر آئينه لازم خواهد آمد نقض غرض الهى در عمل تكاليف و ابقاء آن و لازم خواهد آمد عدم تماميت حجت بر عباد و قبح عقاب ايشان ، واعظم فوايد وجوديه نبى يا وصى همان صحت تحقق غرض الهى است از براى تكاليف و ابقاء آن كه سبب و وسيله است از براى تقريب عباد به سوى خدا و فائز شدن ايشان به سعادات ابديه به اطاعت و انقياد از معرفت عباد الله تعالى و عبادت او كه غايت خلقت انسان است من قوله تعالى :
" و ما خلقت الجن والانس الا ليعبدون " ( 10 ) و در حصول اين غرض فرقى نخواهد بود بين حضور حجت و غياب او از انظار با تحقق وجود فعلى او در ميان خلق چون ساير انبياء و حجج الله تعالى كه گاهى با عدم مانع ظاهر و هويدا بودند در ميان مردم و مكلفين و گاهى

122