است ( 1 ) .
از اين دو جنگ ، جنگ سومى زائيده شد و مظلوميت پيامبر اكرم ( ( صلى الله عليه وآله و سلم ) ) از ناحيهء اهل بيتش افزون يافت ، و گروهى مقدس مآب به عنوان حمايت از دين ، با حقيقت دين و اساس دين به نبرد پرداختند ، و بر زخم دل پيغمبر ( ( صلى الله عليه وآله و سلم ) ) نمك پاشيده و آزردگى خاطر وى را تشديد كردند ، اين گروه خوارج و بانيان جنگ نهروان بودند ، كه به مبارزه با احكام خدا و ولى خدا و نفس پيغمبر ( ( صلى الله عليه وآله و سلم ) ) با شعار ( لا حكم إلا لله ) پرداختند ، و در اين جنگ شكست خوردند اما عاقبت على ( ( عليه السلام ) ) پس از رنج بسيار با شمشير شقى ترين اشرار از خوارج فرقش شكافته و در محراب عبادت به شهادت رسيد .
ظلم به پيامبر ( ( صلى الله عليه وآله و سلم ) ) با ظلم به سبط اكبرش سومين نفرى كه از اهل بيت پيامبر صل الله عليهم اجمعين به وى ملحق گرديد ، حسن بن على ( ( عليه السلام ) ) بود او بار سنگين ظلم و جفا به

1 - سير اعلام النبلاء ج 3 ، ص 260 إذا اختلف الناس كان ابن سمية مع الحق در پاورقى آمده منقطع الإسناد و لكن رجاله ثقات وله شواهد .

117