معناى اين جمله كه جزيه برداشته شود اين است كه از اهل كتاب ، چيزى جز اسلام پذيرفته نخواهد شد . ابو بصير مىگويد : از امام صادق ( عليه السلام ) درباره اين آيه سؤال كردم ، حضرت فرمود :
سوگند به خدا هنوز تفسير اين آيه تحقق نيافته است ، عرض كردم : فدايت شوم ، پس چه زمانى تحقق يابد ؟ فرمود : وقتى با اراده خدا ، قائم قيام نمايد پس چون قائم ظهور كند ، كافران و مشركان از قيام و ظهور وى ناراضى و نگران شوند ، زيرا اگر كافر و مشركى حتى در پشت صخره اى نهان شود ، آن صخره به صدا درآيد و گويد : اى مسلمان ، در پناه من كافر و يا مشركى مخفى شده است ، او را به قتل برسان ، پس به سراغش رفته و او را به هلاكت رسانند " [1] و از امام باقر ( عليه السلام ) منقول است كه فرمود :
" قائم ، به سبب پيدايش ترس ( در دل دشمنان ) يارى گردد و با پشتيبانى خدا تأييد شود و زمين در زير پايش پيموده شود ، گنج هاى زمينى برايش آشكار و فرمانروائى و سلطنت وى شرق و غرب جهان را فرا گيرد . خداوند دين خود را بوسيله او پيروز گرداند هر چند مشركان ناخشنود و مخالف باشند ، ويرانى هاى زمين آباد گردد و عيسى روح الله ( عليه السلام ) به زمين فرود آيد و پشت سر او نماز گزارد " [2] و نيز از آن حضرت در تفسير آيه ياد شده آمده :
" چنين خواهد شد كه كسى باقى نماند مگر آنكه به رسالت محمد ( صلى الله عليه وآله ) اقرار كند " [3] و از امام صادق ( عليه السلام ) روايت شده كه فرمود :
" از پدرم ( امام باقر ) درباره اين دو آيه پرسيدند : " با همه مشركان مبارزه كنيد چنان كه آنها با همه شما مبارزه مىكنند . . . با آنان بجنگيد تا در زمين فتنه اى باقى نمانده و دين و آئين تنها از آنِ خدا باشد " او

[1] محجة بحرانى ص 86 .
[2] بحار : 52 / 191 .
[3] تفسير عياشى : 2 / 87 .

333