اما آتش حجاز ، كه طبق روايت ، در مدينه منوره پديد مىآيد ممكن است تنها خبرى از غيب از قول پيامبر ( صلى الله عليه وآله ) بوده و وقوع آن نشانگر ماجراى خاصى نبوده . و قبلا اتفاق افتاده باشد چه اينكه مورخان وجود آتشفشانى را ثبت كرده‌اند كه در قرن اول نزديك مدينه به مدت چند روز ادامه داشته است .
اما آتشى كه از نشانه هاى ظهور است ، در روايات ، بنام آتش مشرق آمده و در برخى روايات از آن به عنوان آتشى در شرق حجاز ياد شده است . در نسخه خطى ابن حماد از ابن معدان نقل شده است كه گفت :
" وقتى ستونى از آتش از سوى مشرق و در ماه رمضان در آسمان مشاهده نموديد تا مىتوانيد مواد غذائى و خوراكى تهيه كنيد كه آن سال ، سالِ قحطى خواهد بود " [1] و از امام صادق ( عليه السلام ) منقول است كه فرمود :
" وقتى آتش بزرگى از سوى مشرق مشاهده كرديد كه چند شب زبانه مىكشد ، در آن هنگام گشايش كار مردم فرا رسد و اين آتش اندكى قبل از ظهور قائم است . " [2] و از امام باقر ( عليه السلام ) روايت شده كه فرمود :
" وقتى از جانب مشرق آتش بزرگ سرخ فامى مشاهده كرديد كه سه يا هفت روز بالا مىآيد ، در آن هنگام به خواست خدا منتظر فَرَج آل محمد ( صلى الله عليه وآله ) باشيد كه خداوند عزيز و حكيم است . " [3] احتمال دارد اين آتش ، آتشفشانى طبيعى و يا انفجار بزرگ مواد نفتى باشد ، همچنانكه احتمال دارد نشانه اى الهى از علامت هاى ظهور حضرت مهدى ( عليه السلام ) باشد . از امام باقر ( عليه السلام ) روايت شده كه فرمود :

[1] نسخه خطى ابن حماد ص 61 .
[2] بحار : 52 / 240 .
[3] بحار : 52 / 230 .

264