احاديث قم و مرد موعود آن از جمله رواياتِ ظهور ، قيام مردى از قم است . امام كاظم ( عليه السلام ) فرمود :
" مردى از قم ، مردم را به حق دعوت كند ، افرادى پيرامون او گرد آيند كه قلب‌هايشان همچون پاره هاى آهن ( استوار ) است . بادهاى تند حوادث ، آنان را نلغزاند ، از جنگ خسته نشده و نترسند ، اعتمادشان بر خدا است و سرانجامِ كار از آنِ پرهيزكاران است " [1] .
روايت ، زمانِ قيام او را مشخص نكرده اما در تاريخ قم و ايران وجود چنين شخصيتى با چنان يارانى قبل از امام خمينى و طرفدارانش سابقه نداشته است .
البته احتمال دارد كه اين روايت ناقص باشد و يا به مناسبت خاصى ، امام آن را فرموده باشد . اين حديث را بحار الانوار ، از كتاب تاريخ قم نوشته حسن بن محمد بن حسن قمى كه هزار سال پيش آن را تأليف نموده نقل كرده و متأسفانه نسخه اصلى آن كتاب در دسترس نيست .
ممكن است گفته شود : درست است كه در تاريخ قم و ايران ظاهر شدن چنين شخصيتى برجسته سابقه ندارد ، اما دليلى در دست نيست كه ثابت كند اين روايت ، منطبق بر امام خمينى و طرفداران اوست . پس شايد منظور ، شخص ديگرى باشد كه در عصر ما و يا بعد از مدتى ظاهر شود .
اما در پاسخ بايد گفت : اگر چه در روايت ، زمانِ اين پيشامد مشخص نيست اما مجموعه صفاتى كه در روايت آمده ، بعلاوه آنچه كه روايات متعدد ديگر ، پيرامون قم و ايران وارد شده ، اين نظريه را تقويت مىكند كه شايد مراد ، امام خمينى و ياران او باشند .

[1] بحار : 60 / 216 چاپ ايران .

214