روايات در آن لحظه از تاريخ ، ياران حضرت به ظهور آن بزرگوار در مكه پى برده و جهت يارى او متوجه آن ديار گردند .
آرى ، وقوع برخى از اين حوادث حتمى و برخى ديگر مشروط به پيدايش شرائطى است كه خداى سبحان به چگونگى آنها آگاه تر است . ما اين حوادث را بگونه‌اى كه در كتب تاريخ و روايات بود ذكر كرديم و از خداى بزرگ ( در رسيدن به حقيقت ) يارى مىطلبيم " . [1] آنچه مرحوم شيخ مفيد بيان كرد ، چكيده اى از نشانه ها و علامت هاى دور و نزديك ظهور است اما مقصود او وقوع اين حوادث به صورت زنجيره‌اى و آنچنانكه برشمرده نيست ، زيرا ، تعدادى از اين حوادث مانند كشته شدن نفس زكيه بين ركن و مقام فاصله اى بيش از دو هفته با ظهور حضرت ندارد بلكه در حقيقت جزئى از وقايع نهضت ظهور آن بزرگوار است زيرا او فرستاده حضرت مهدى ( عليه السلام ) است .
بعضى ديگر از اين نشانه ها قرنهاى زيادى با ظهور حضرت فاصله دارند مانند اختلافات داخلى بنى عباس و ظهور مغربى در مصر و تصرف منطقه شامات توسط او در جنبش فاطميان .
اما مراد شيخ مفيد از حتمى بودن برخى نشانه ها و مشروط بودن دسته اى ديگر اين است كه وقوع تعدادى از اين حوادث ، حتمى است مانند خروج سفيانى و يمنى ، كشته شدن نفس زكيه ، صيحه آسمانى ، فرو رفتن لشكر سفيانى و غير آن . و تعدادى ديگر مشروط به وقوع پيشامدهاى ديگرى است كه علم آن نزد خداى سبحان و تقدير او است . آرى او است كه به گذشته و آينده و نسبت به تمام حوادث دانا و آگاه است .

[1] ارشاد مفيد ص 336 وبحار : 52 / 219 .

172