را مقدر كرده است و آن حضرت مانند طبيبان ديگر نيست زيرا كه آنان سير بيماريها و مدت آن و سبب و درمان آن را با آشنايى با بعضى از سنتهاى طبيعى مىشناسند ، پس اگر حدسشان درست بود كه چه بهتر و اگر خطا كردند ، به سبب نقصان علم آنهاست ولى در وجود پيامبر خدا صلَّى الله عليه و آله و سلَّم اين احتمال داده نمىشود چون او علم خود را از آفرينندهء انسان ياد گرفته است .
او از وجود انسان از وقتى كه نطفه بوده تا هنگامى كه اجلش فرا رسد آگاه است . قرآن كريم به بسيارى از مسايل طبى مانند جنينشناسى و تشريح و بهداشت غذا و طب پيشگيرى و غير آن اشاره كرده و مقام گنجايش ذكر آنها را ندارد و مسلم است كه قرآن را كسى بهتر مىداند كه به او خطاب شده است .
براى همين است كه پيشوايان علم و حافظان حديث به گرد آورى مطالبى كه از پيامبر در اين باره نقل شده همت گماشته‌اند و آنها را در كتابهاى خود آورده‌اند . بعضى از آنها فصلهايى را به آن اختصاص داده‌اند و بعضى ديگر بابهاى مستقلى را آورده‌اند مانند نويسندگان « صحاح ستّ » از برادران اهل سنت و « اصول اربعمائة » از محدثان ما و ديگران كه بسيارند .
رسالهء ذهبيه كه حضرت امام رضا عليه السّلام براى مأمون عباسى نوشته مشتمل بر طب نبوى است و به همين جهت ممكن است كه بگوييم امام رضا عليه السّلام نخستين كسى است كه طب نبوى را جمع آورى كرده و

19