سپس تشريفات بيعت طى مراسمى شكوهمند در روز پنج شنبه دهم ماه به عمل آمد و حضرت بر مسند ولايتعهدى جلوس فرمود ، اولين كسى كه بدستور خليفه دست بيعت به امام داد عباس پسر مأمون بود ، آنگاه ديگر درباريان با ايشان بيعت كردند .
موضوع ولايتعهدى امام براى دوستان و شيعيان ايشان موجب سرور و شادمانى بود ، ولى خود آن حضرت اندوهگين و متأثر بود و وقتى مردى را مىديد كه زياد اظهار خوشحالى مىكند او را نزد خود فرا خوانده و فرمود : دل به اين كار مبند و به آن خشنود مباش كه دوامى ندارد .
علت پذيرش ولايتعهدى آن هنگام كه امام وليعهدى مأمون را پذيرفت به اين حقيقت پى برده بود كه در صورت امتناع بهائى را كه بايد بپردازد تنها جان خويش نمىباشد ، بلكه علويان و دوستدارانشان همه در معرض خطر واقع مىشوند ، در حالى كه اگر بر امام جائز بود كه در آن شرائط جان خويشتن را به خطر بيفكند ولى در مورد دوستداران و شيعيان خود و يا سائر علويان هرگز به خود حق نمىداد كه جان آنان را نيز به مخاطره اندازد .
از طرف ديگر نيل به مقام وليعهدى يك اعتراف ضمنى از سوى عباسيان بشمار مىرفت كه علويان نيز در حكومت سهم شايسته اى دارند ، و نيز مردم اهل بيت را در صحنه سياست حاضر ببينند و فراموش ننمايند ، و گمان نكنند كه ايشان همان گونه كه شايع شده فقط علما و فقهائى هستند كه در عمل هرگز به كار ملت نمىآيند .

28