حركت امام به سوى مرو طريق حركت كاروان امام از مدينه به مرو - طبق دستور مأمون - از راه بصره و اهواز بود ، به اين جهت كه از جبل و كوفه و كرمانشاه وقم ، كه مركز اجتماع شيعيان بود عبور ننمايند . ( 1 ) از مكه تا بصره قافله با تشريفات خاص به راه افتاد ، هودجهائى مجلل دستگاه خلافت وسائل مفصل و اعجاب انگيزى ، كه خود آنها نيز جزء نقشه هاى طرح شده بود ، همراهان امام را حمل مىكرد ، اين همراهان شامل والى مدينه و گروهى از رجال و اشراف آن روز بودند ، اما امام هيچ كس از افراد خانواده خود را همراه نياورد ، حتى يگانه فرزند عزيز خود ، " امام جواد ( عليه السلام ) " را در مدينه گذاشت و خود تنهائى راهى شده بود .
امام در طول مسير حركت خويش در هر شهرى به مناسبت با مردم مذاكراتى داشت ، و آنان را با گفتار خود به راه حق راهنمائى مىكرد ، و اين گونه به مسافرت خود ادامه مىداد .
طبقات مختلف مردم كه از جريان اين دعوت آگاه شده بودند به عناوين مختلف آن را مغتنم مىشمردند ، زيرا از جمله فرصتهاى ذيقيمت ، مطالبى بود كه مردم علاقمند مىتوانستند بدون واسطه در چنان موقعيتى از امام فرا گيرند ، امامى كه وارث آنهمه خاطرات از فداكاريها و تحمل مشكلات ، و تنها يادگار علم و تقواى پيامبر گرامى اسلام ، و يگانه عالم به حقائق قرآن بود .

1 - مرحوم سيد عبد الكريم بن طاووس مؤلف كتاب فرحة الغرى متوفى سال 693 ، شرحى در مورد ورود آن حضرت به قم نقل نموده است ، ولى اين مطالب در جاى ديگرى نقل نشده است ، حتى شيخ صدوق كه خود قمى بوده و از او به زمان امام نزديكتر بوده ، چيزى از اين مطالب نقل نكرده است .

20