يعنى به درستى كه قوم ، مرا ضعيف نمودند و نزديك بود مرا بكشند ؟ آيا غافلى از آن چه كفّار مكّه نسبت به حضرت خاتم النبيّين ( صلّى اللَّه عليه و آله وسلّم ) كردند تا او را مضطر وملجا نمودند به مهاجرت از مكّه معظمه به مدينه منوره ؟ و همچنين حال جميع انبياء واوصياء كه از نفوس خبيثه كه اتباع شيطانند ظلم و ستم نسبت به ايشان واقع شد .
پس اگر در عاجز بودن ايشان منعى نيست از براى حضرت امير ( عليه السّلام ) نيز منعى نخواهد بود و اگر ايشان عاجز نبودند در واقع ، ليكن به جهت مصالحى چند متحمل اين جبر و ستم مىشدند آن مصالح نيز درباره حضرت مرتضى على ( عليه السّلام ) موجود است بلكه وجود بعضى از مصالح در اينجا ظاهرتر است از جمله آن كه بعد از رحلت حضرت ختمى پناه معاندين دين آن حضرت بسيار بودند از بت پرستان و يهود و نصارى ومجوس ومسيلمه كذاب وسجاح كه مدّعى نبوّت بودند ومنتظر اين بودند كه نحوى تسلّط يافته در صدد ابطال وافساد دين اسلام برآيند پس اگر حضرت امير ( عليه السّلام ) با قليلى از اهل اللّه كه تابع او بودند در صدد منازعه ومجادله با خلفاء جور بر مىآمد آن طايفه فرصت را غنيمت مىشمردند و آن چه مىخواستند مىكردند و اين منشاء آن مىشد كه بالكليّه امر اسلام را فاسد كنند .
لهذا حضرت امير ( عليه السّلام ) صبر نمود ومتحمّل ظلم وعدوان ايشان شد و شبهه نيست كه بقاء دين اسلام با اختلاف در امامت بهتر است از كفر بالمرّه وحال اين كه پيغمبر ( صلّى اللَّه عليه و آله وسلّم ) خود خبر از اين اختلاف داده بود وفرموده بود كه امّت من به هفتاد و سه فرقه خواهند شد و حضرت امير ( عليه السّلام ) خود مىدانست كه بعد از بقاء دين اسلام موادّ مستعدّه ونفوس سعيده راجع به طريقه حق كه پيروى او باشد خواهند شد وجماعتى كه مشيت ازليه به سعادت ايشان تعلق گرفته داخل فرقه ناجيه اثنى عشريه خواهند شد و مىدانست كه چه قدر از اولاد جماعتى كه اگر با

25