جان خود ، بهترين كسى را كه به روى زمين قدم گذارده ، نيكوترين مردى كه خانه خدا و حجر اسماعيل را طواف كرده است ، حفظ كردم . آن شخص عاليقدر ، محمد بن عبد الله است و من زمانى دست به اين امر زدم كه كافران بر ضد وى نقشه مى كشيدند ، در اين موقع خداى بزرگ او را از مكر آنان حفظ نمود . من در بستر وى شب را به صبح آورده و در انتظار دشمن بودم و خود را آمادهء مرگ و يا اسارت نموده بودم " . ( 1 ) آيا با اين جمله‌هاى رسا و تعبيرات صريح ، هرگز جا دارد به گفتهء ابن هشام كه قرائن زيادى بر اشتباه او هست ، اعتماد كنيم ؟ احتمال قوى مى رود كه منشأ اين اشتباه ، خلاصه نويسى سيرهء ابن هشام بوده باشد . از آنجا كه نظر وى اين بود كه مطالب را فشرده نقل كند ، تنها به نقل اصل جمله اكتفا كرده است ، و چون ظرف گفتن اين جمله كه همان شب دوم بوده ، در نظر او اهميت نداشته است ، از اين جهت از بازگويى آن صرف نظر نموده است و مطلب را نوعى اداء كرده است كه گويا تمام اين جريانات در همان شب اول هجرت اتفاق افتاده است . دليل دومى كه تصور كرده اند دلالت دارد بر اينكه على ( عليه السلام ) سرانجام كار را مى دانست ، همان دستور رد امانات است كه حاكى از اين بود كه رسول خدا ( صلى الله عليه وآله ) مى دانست او در اين خانه آسيبى نخواهد ديد . از اين جهت او را مأمور رد امانات نمود . ولى ما گمان مى كنيم كه هرگاه دنباله جريان بطور صريح گفته شود ، شايد اين مشكل نيز از بين برود ، و اين كه دنبالهء جريان مهاجرت .
دنبالهء جريان مهاجرت مراحل ابتدايى نجات پيامبر با نقشهء صحيح جامهء عمل به خود پوشيد . پيامبر اكرم ( صلى الله عليه وآله ) در دل شب به " غار ثور " پناه برد و نقشه توطئه چينان را خنثى نمود . او كوچكترين اضطراب در خود احساس نمى كرد حتى همسفر خود را در لحظات حساس با جملهء " ولا تحزن ان الله معنا " ( غم مخور خدا با ماست ) تسلى مى داد . سه شبانه روز از عنايات خداوند بزرگ بهره‌مند بودند . على و هند بن ابى هاله فرزند خديجه به نقل شيخ

1 . سيوطى در الدر المنثور به نقل از فروغ ابديت ج 1 ، ص 355 .

95