اين طرز جانبدارى ، به اندازه اى ارزش داشت كه خداوند جهان در قرآن آن را جانبازى به منظور بدست آوردن رضايت الهى ناميده است ، و اين آيهء شريفه به نقل بسيارى از مفسرين در اين مورد نازل گرديده است : " و من الناس من يشرى نفسه ابتغاء مرضاة الله والله رؤوف بالعباد " ( 1 ) برخى از مردم هستند كه با خدا معامله نموده و جان خود را براى رضايت خدا از دست مى دهند . خدا به بندگان خود مهربان است .
فضيلت و اهميت اين عمل باعث شده است كه دانشمندان بزرگ اسلام ، آن را يكى از بزرگترين فضايل اميرمؤمنان ( عليه السلام ) به شمار آورند و او را مرد جانباز و فداكار معرفى كنند و در تفسير و تاريخ ، هر موقع رشتهء سخن به اينجا كشيده شده ، نزول آيهء ياد شده را دربارهء او مسلم گرفته اند .
دانشمند بزرگ شيعه ، محمد بن حسن طوسى ، ( متوفاى 460 ) در كتاب " امالى " خود ، جريان هجرت را به طور گسترده تر نقل فرموده و جملهء مزبور را با مختصر تغييرى آورده ، ولى صورت جريان با آنچه در كتب اهل تسنن است ، فرق دارد ، زيرا او صريحا نقل مى كند كه پس از سپرى شدن هجرت على ، همراه " هند بن ابى هاله " فرزند خديجه ( از همسر قبلى ) در نيمه‌هاى شب بعد شرفياب محضر رسول خدا شدند ، در يكى از آن شبها پيامبر به على ( عليه السلام ) فرمود : " انهم لن يصلوا من الآن اليك ، يا على بامر تكرهه " ( 2 ) ( از الان ، آنان نمى توانند چيز نامطلوبى به تو برسانند ) . اين جمله چنان كه ملاحظه مى فرمائيد ، تقريبا همان جمله اى است كه ابن هشام و طبرى وابن اثير نقل كرده اند ، ولى بنا به نقل مرحوم شيخ طوسى ، رسول اكرم ( صلى الله عليه وآله ) چنين اطمينان خاطر را در شب دوم يا سوم به او داده است ، نه شب اول . گذشته از همه اينها ، كلام خود على ( عليه السلام ) بهترين گواه ما است .
خود او آشكارا اين عمل را يك نوع فداكارى در مسير حقيقت شمرده است ، چنان كه در اشعارى كه از او نقل شده و ما ترجمهء آن را در اينجا مى آوريم ، منعكس است : " من با

1 . سوره بقره آيه 207 . 2 . استاد سبحانى ، فروغ ابديت ج 1 ، ص 349 - 358 .

94