نكرد وابوجهل را لگد مال نمود .
بطلان عهدنامه ى قريش حصر اقتصادى و اجتماعى مسلمانان كه از شب اول محرم سال هفتم شروع و تا نيمه رجب سال دهم بعثت ادامه داشت عملا دورهء آزمايش و امتحان بود تا روحيه مسلمانان آبديده‌تر گردد و بيشتر احساس حقانيت نموده و در دفاع از حق و رفع ظلم از خويش بكوشند . اين محاصره ى طولانى آنان را مصمم تر وجدى تر نمود .
يعقوبى مىنويسد : رسول خدا ( صلى الله عليه وآله ) با همه بنى هاشم وبنى مطلب سه سال در شعب ماندند تا آنكه رسول خدا و ابوطالب وخديجه تمام دارايى خود را از دست دادند و به سختى ونادارى گرفتار آمدند . سپس جبرئيل بر رسول خدا نازل آمد و گفت : " خداوند موريانه اى را بر عهدنامه قريش گماشته تا هر چه بى مهرى و ستمگرى در آن بود ( به جز نام خدا ) همه را خورده است " . رسول خدا ( صلى الله عليه وآله ) ابوطالب را از اين راز آگاه ساخت و ابوطالب همراه رسول خدا و كسان خويش بيرون آمد تا به كعبه رسيدند و در كنار آن نشست و قريش هم از هر طرف روى آور شدند و گفتند : " اى اباطالب ! هنگام آن رسيده است كه عهد خويشاوندى را يادآورى و نزديك شدن با قومت را آرزو نمايى و از سرسختى در مورد برادرزاده ات دست بردارى " . ( 1 ) ابوطالب در پاسخ گفت : " هم اكنون عهدنامه ى خود را بياوريد شايد گشايشى و راهى به صلهء رحم و رها كردن بى مهرى پيدا كنيم " . عهدنامه را آوردند و همچنان مهر بر آن باقى بود . ابوطالب گفت : " اين همان عهدنامه اى است كه درباره ى هم پيمانى خود نوشته ايد و آن را مىشناسيد ؟ " گفتند : " آرى " گفت : " آيا هيچ دستى به آن زده ايد ؟ " گفتند : " نه به خدا قسم ابوطالب گفت چيز عجيبى مطرح است ، گفت : " برادرزاده ام محمد ( صلى الله عليه وآله ) از طرف

1 . تاريخ حصر اقتصادى از شب اول محرم سال هفتم بعثت تا نيمه رجب سال دهم به اجراء درآمده است و برخى مدت آن را 3 سال و 4 ماه نيز گفته اند . تاريخ پيامبر اسلام ، دكتر آيتى ، ص 148 .

79