در أواخر فروع [1] آن ، و شيخ الطائفة در كتاب تهذيب روايت فرموده‌اند در حديث صحيح از مفخر أوايل و أواخر جناب حضرت امام محمد باقر عليه السّلام كه فرموده : من أفتى الناس به غير علم و لا هدى من اللَّه لعنه ملائكة الرحمة و ملائكة العذاب ، و لحقه وزر من عمل بفتياه [2] .
حاصل معنى اين كلام مزيل عيش و سرور از مذاق معتقدين به شدائد يوم النشور آن است : هر كس فتوى بگويد در ميان مردمان با عدم علم ، و با عدم دليل و حجتى كه از جانب خداوند عالم عز شأنه باشد ، كه آن فتوى مأخوذ از آن دليل بوده باشد ، يا با عدم دليلى كه دلالت كند بر اينكه چنين فتوى در حق او جايز باشد ، يعنى : چنين دليلى در دست او نبوده باشد ، لعنت مىكند بر او ملايكه رحمت و ملايكه غضب هر دو صنف ملايكه ، و عايد اين شخص مىشود گناه كسى كه عمل به فتواى او كرده باشد .
مخفى نماند كه اين حديث شريف اشعارى دارد بر عدم جواز تعويل به ظنى كه مستند به دليل شرع نبوده باشد ، كما يظهر للمتأمل .
و أيضا شيخ برقي در كتاب محاسن [3] ، و شيخ صدوق در كتاب عيون الاخبار از سرور أبرار جناب موسى بن جعفر عليه السّلام روايت نموده‌اند : من أفتى الناس به غير علم لعنته ملائكة الارض و ملائكة السماء [4] .
و أيضا در كتاب محاسن [5] ، و اصول كافى مروى است از جناب رسول خدا

[1] فروع كافى ج 7 / 409 .
[2] تهذيب الاحكام ج 6 / 223 ، ح 23 .
[3] محاسن شيخ برقى ص 205 ، ح 58 .
[4] عيون اخبار الرضا ج 2 / 46 ، ح 173 .
[5] محاسن شيخ برقى ص 206 ، ح 61 .

45