ممكن من نمىشود مشرف شدن خدمت شما ، مسائل دين خود را از كه أخذ كنم ؟ فرمودند : أخذ كن از زكريا بن آدم كه او امين مىباشد در امور دين و دنيا [1] .
و همچنين يونس بن عبد الرحمن چنانچه عبد العزيز بن المهتدى گفته : كه عرض كردم خدمت جناب امام رضا عليه السّلام ممكن نمىشود كه هر ساعت خدمت شما مشرف شوم ، مسائل دين خود را از كه أخذ كنم ؟ فرمودند : أخذ كن از يونس بن عبد الرحمن [2] .
مجملا لازم نيست أخذ مسائل از مجتهد بدون واسطه مواجهة ، بلكه به كتابت يا به واسطه بلكه به وسائط متعدده نيز اكتفا مىتوان نمود .
اما كتابت مثل اين كه كسى در يك ماه مسافت مسائلى متعدده در طومارى ثبت مىنمايد و مىفرستد خدمت مجتهد ، مجتهد جواب مىنويسد ، اعتماد به اين مىتوان نمود در صورتى كه مشخص باشد كه جواب از مجتهد بوده باشد .
و اما به واسطه يا وسائط پس آن نيز چنين است لكن در صورتى كه سائل معتقد عدالت همه بوده باشد ، لكن با امكان سؤال از مجتهد بدون مشقت و عسر اكتفا به واسطه نمودن مشكل است ، و در صورت عدم امكان اولى اين است تعيين آن شخص واسطه از مجتهد شده باشد .
پس جزم در دين مقتضى اين است كه با امكان أخذ از مجتهد نمايد مشافهة ، يا از كتاب او به خط مجتهد ، يا به خط غير در صورتى كه ايمن از غلط بوده باشد ، لكن در صورتى كه قابليت فهم آن را داشته باشد ، بعد از آن به واسطه كه تعيين از مجتهد شده باشد ، بعد از آن به واسطه عادل ، و با تعدد ترجيح دهد أوثق را از غير أوثق ،

[1] اختيار معرفة الرجال ج 2 / 858 ح 1112 .
[2] اختيار معرفة الرجال ج 2 / 779 ح 910 .

120